Osmanlı Devleti'nin kuruluş yıllarından itibaren vakıflar bünyesindeki çeşitli kurumlar toplumun farklı kesimlerinden insanların beslenme ihtiyacını karşılamıştır. Bu tür kurumların tesisi ve faaliyetlerini sürdürebilmesi hayırseverlerin katkısıyla mümkün oluyordu. Bahse konu hayırseverlerin bir kısmı maddi imkânları kısıtlı kimselerdi. O nedenle yemek dağıtan kurumlara küçük katkılar yapabiliyorlardı. Bu katkılar incelendiğinde kap kacak bağışı özellikle dikkat çeker. Çok sayıda hayırsever tekke, mescit, mektep gibi yemek dağıtan kurumlara kazan, sini, tencere, kaşık gibi mutfak eşyaları bağışlamıştır. Bağışçıların bazıları ise çok sayıda kap kacak bağışlayabilecek maddi kudrete sahipti. Bağışlanan kap kacak ilgili kurumda yemeğin hazırlanması, sunulması, dağıtılması gibi işlerde kullanılmıştır. Bu çalışmada imaretler dışındaki kurumlara bağışlanan yahut bir kurum belirtmeksizin vakfedilen kap kacak ele alınacaktır. Çalışmanın asıl kaynağı 1546 tarihli İstanbul Vakıfları Tahrir Defteri olacaktır. Defterde verilen bilgilere dayanılarak hangi tür kap kacak bağışlandığı, bağışlanan kap kacağın özelliklerinin neler olduğu, kap kacak bağışı yapanların kimler olduğu ve hangi kurumlara bağış yapıldığı gibi hususlara temas edilecektir.

Anahtar Kelimeler: Zaviye, Mescid, Kazan, Evâni-i Matbah, Mutfak

DOI Number: 10.9737/hist.2021.1002

Since the foundation years of the Ottoman State, various institutions within the body of the vakf system have met the nutritional needs of people from the different segments of the society. The establisment of such institutions and their ability to continue their functions was possible with the contribution of the philantrophists. Some of the philantrophists (in this study) were people with limited financial means. So they could make small contributions for the food distributing institutions. When these contributions are examined, donation of utensils draws particular attention. Numerous philantrophists donated kitchen utensils such as cauldrons, trays, pots, spoons etc. to dervish lodges, masjids or mektebs. Some of the philiantrophists had the financial power to donate large quantities of kitchen utensils. Donated kitchen utensils were used in the preparation, service and distribution of food at the relevant institutions. In this study utensils donated to institutions other than imarets and donated without specifying an institution will be discussed. The main source of this study will be İstanbul Vakfs Tahrir Register dated 1546. Based on the information provided in this defter, the focus will be on some issues such as what kind of utensils were donated, what are the characteristics of these donated utensils, who are the donors of the utensils, to which institutions these donations will be made.

Keywords: Dervish Lodge, Mescid, Cauldron, Utensil, Kitchen

DOI Number: 10.9737/hist.2021.1002

Detay