II. Abdülhamid’in tahttan indirilmesinden sonra Avrupa’yı tanıma ve ilişkileri geliştirme çabaları hızlandı. Avrupa’ya öğrenci gönderme uzun yıllardır yapılıyordu. Bu dönemde yeni politikalar geliştirildi. Gönderilen öğrenci sayısı ile üst düzey yönetici ve memur ziyaretlerinin artırılması, farklı mesleklerden ve farklı toplum kesimlerinden insanların Avrupa’yı ziyaret etmelerinin sağlanması bunlardan bazılarıydı.
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’na 1909 güzünde yapılan seyahate 235 kişi katıldı. İçlerinde mebus, belediye başkanı, doktor, tüccar, sanayici, subay gibi değişik mesleklerden insanlar vardı. Geziyi İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin bir nevi yayın organı olan Tanin gazetesi teşvik etmişti. Gazete her Osmanlı vatandaşının mutlaka Avrupa’yı görmesi gerektiğini dile getiriyordu. Çoğunluğu Selanik’ten gelmiş olan bu insanlar Budapeşte, Pressburg (Bratislava), Viyana, Prag ve Trieste gibi önemli şehirleri ziyaret ettiler. Gezi boyunca gittikleri yerlerde törenlerle karşılandılar ve uğurlandılar. Yapılan görüşmelerde dostluk ve kardeşlik vurgusu yapıldı. Şehirlerdeki sanayi kuruluşları, okullar, askeri birlikler ile tarihi ve turistik yerler ziyaret edildi. Gezi süresince çeşitli sosyal, kültürel ortamlara girilerek sanat, eğlence ve toplumsal yapı, şehircilik gibi daha birçok sahaya dair bilgi ve tecrübe birikimi edinildi. Ticari bağlantılar ve dostluklar kuruldu. Çalışma, öncelikle İttihat ve Terakki, Neue Freie Presse, Tanin, Yeni Asır, Yeni Gazete, Yeni Tasviriefkâr gazeteleri ile arşiv kaynakları temelinde ortaya konulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Seyahat, Osmanlı, Avusturya-Macaristan, II. Meşrutiyet, İttihat ve Terakki, ticaret
DOI Number: 10.9737/hist.2021.1008
|