“Yedek subaylık”, Birinci Dünya Savaşı öncesinde Osmanlı ordu düzeninin bir parçasıydı. Avrupa’da başlayan savaş ve sonrasında ilan edilen genel seferberlik ile birlikte Osmanlı ordusunun subay açığını karşılamak amacıyla çok sayıda tahsilli genç, yedek subay olarak orduya alındı. Birinci Dünya Harbi boyunca farklı cephelerde savaşan yedek subaylar, harbin sona ermesiyle birlikte ordudan terhis edildi. Orduya katılmadan önceki toplumsal statülerini kaybeden yedek subaylar, seslerini duyurabilmek amacıyla farklı isimler altında dernekler kurdu. Mustafa Kemal Paşa’nın liderliğinde Anadolu’da başlayan direniş hareketiyle birlikte çok sayıda yedek subay Milli Mücadele’ye katıldı. Milli Mücadele sonrasında barış sürecine geçilmesiyle birlikte yedek subaylar ordudan terhis edildi. Terhis olan yedek subayların durumu, yaşam koşullarının iyileştirilmesi Mustafa Kemal Paşa’nın ve hükümetin öncelikli meselesi oldu. Yedek subayların geleceği, Halk Fırkası’nın dokuz umdesinden biriydi. Yedek subaylar, Milli Mücadele’den sonra ülke genelinde dernekler kurarak seslerini duyurmaya çalıştı. Bu çalışmada, Milli Mücadele’den sonra ordudan terhis edilen yedek subayların sorunları, bu sorunlara Mustafa Kemal Paşa’nın ve hükümetin yaklaşımı, yedek subayların dernekleşme faaliyetleri ve talepleri temel kaynaklara dayanılarak ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Milli Mücadele, Yedek Subaylar, Mustafa Kemal Paşa, Bomonti Hadisesi, Türk Ordusu

DOI Number: 10.9737/hist.2021.1003

“Reserve officer status” was a part of the Ottoman army order before the First World War. With the onset of the war in Europe and the general mobilization declared thereafter, many educated young people were drafted into the army as reserve officers in order to fill the officer gap in the Ottoman army. Fighting on diverse fronts throughout the First World War, reserve officers were discharged from the army when the war was over. Having lost the social status they had before joining the army, the reserve officers created associations under different names in order to get their voices heard. When the resistance movement led by Mustafa Kemal Pasha started out in Anatolia, many reserve officers joined the National Struggle. Reserve officers were discharged from the army with transition to the period of peace after the National Struggle. It became a matter of priority to improve the status and conditions of living of the discharged reserve officers for Mustafa Kemal Pasha and for the government. Future of the reserve officers was one of the nine principles of the People’s Party. Reserve officers tried to get their voices heard by founding associations throughout the country after the National Struggle. This study examines in details the problems of the reserve officers discharged from the army after the National Struggle, attitude of Mustafa Kemal Pasha and the government towards such problems, association-forming activities of the reserve officers and their demands based on main sources.

Keywords: National Struggle, Reserve Officers, Mustafa Kemal Pasha, the Bomonti Incident, Associations of Reserve Officers

DOI Number: 10.9737/hist.2021.1003

Detay