Demokratik rejimlerle yönetilen ülkelerde sorunların üstesinden gelmek için mucize bir ilaç aranmaz ya da bir sihirbaza gerek duyulmaz, sistem ihtiyacı olan ilacı da gerek duyulan adamı da kurumsallaşmanın beraberinde getirdiği artı değerler sayesinde gerektiği zaman çıkarma imkânına sahiptir. Türkiye’de yaşanan askeri darbeler ve müdahaleler sonucunda meclis ve siyasi partiler ya kapatılmış ya da zarar görmüştür. Böyle olunca da hem demokrasi hem de siyasi partiler kurumsallaşamamış ve kitleler “partiden çok bir liderin peşine” düşmüşlerdir yani liderler partilerin önüne geçmişlerdir. İkinci adamlar yetişmemiş, partiye ve ilkelere bağlılık diye bir şey kalmamıştır. Bunun sonucunda siyasette adı resmen konulmamış bir tür liderler rejimi ortaya çıkmıştır. 12 Eylül 1980 darbesinde de askeri yönetim, meclisi ve siyasi partileri feshetmiş, 1982 Anayasası’na eklediği geçici bir maddeyle de 12 Eylül öncesi politikacılarına siyaset yasağı getirmiştir. Bu çalışmada dönemin süreli yayınları temel alınmış, telif eserlerden de istifade edilmiştir. Çalışmada siyasilere yasak getiren ve bir darbe ürünü olan 1982 Anayasası’nın Geçici 4. Maddesine karşı Türkiye’deki sol siyasetin önde gelen isimleri olan Erdal İnönü ve Bülent Ecevit’in nasıl bir davranış sergiledikleri ilkeler ve çıkarlar bağlamında ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Erdal İnönü, Bülent Ecevit, Siyaset Yasakları, Basın

DOI Number: 10.9737/hist.2021.989

The countries which are administered with democratic regimes do not seek miraculous recipes or do not need magicians to overcome existing problems. Their system has the capability of offering the needed recipes and person thanks to values derived from institutionalization. In Turkey, the parliament and political parties have been closed or weakened by the military coups and interventions. Thus, neither democracy nor political parties have not completed their institutionalization and the masses followed “the leader more than parties”. In other words, the leaders overshadowed their parties. The second men have not raised and commitment to parties and principles have not developed. Therefore, an unnamed regime of leaders has emerged in the Turkish political life. After the military coup of 12 September of 1980, the military administration abolished the parliament and political parties. The politicians who were in service before the coup were banned from political life with a temporary article added to the 1982 Constitution. This study has been primarily based on the publications of the period though other academic works have been also consulted. In the study, activities of Erdal İnönü and Bülent Ecevit, leading figures of the left wing in Turkey, against the temporary 4th Article of 1982 Constitution that banned the politicians from political life will be explained.

Keywords: Erdal İnönü, Bülent Ecevit, Political Prohibitions, Press

DOI Number: 10.9737/hist.2021.989

Detay