Tarihi süreç içerisinde tam olarak ne zaman ortaya çıktığı bilinmemekle birlikte, cüzzam hastalığının oldukça uzun bir geçmişi olduğunu söylemek mümkündür. Zira Eski Mezopotamya'nın çivi yazılarında dahi cüzzamdan bahsedildiği görülmektedir. İnsan üzerinde meydana getirdiği değişimler ve bulaşıcı bir hastalık olmasından dolayı tarih boyunca her zaman korkulan bir hastalık olan cüzzam, Ortaçağ Avrupası'nda Tanrı'nın laneti olarak görülmüştür. Uzun yıllar çaresi aranan cüzzamın Osmanlı Devleti'nde ne zaman ve nerede ortaya çıktığı hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Bununla beraber hastalığın kuruluş dönemine rastladığı kesindir. Osmanlı Devleti, söz konusu dönemden itibaren cüzzamın yayılmasını engellemek ve cüzzamlı kişileri tedavi edebilmek için ülkenin çeşitli yerlerinde cüzzamhaneler diğer bir ifadeyle miskin tekkeleri kurmuştur. XX. yüzyılın başlarına gelindiğinde cüzzam hala bulaşıcı ve tedavisi bilinmeyen bir hastalık olduğundan Osmanlı topraklarının çeşitli yerlerinde de cüzzam vakaları görülmeye devam etmiştir. Bu çalışmada da arşiv kaynakları ışığında XX. yüzyıl başlarında Osmanlı ülkesinde görülen cüzzam hastalığı ve söz konusu süreçte Osmanlı ülkesi içinde ve dışında cüzzama karşı yapılan tıbbi çalışmalar ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Osmanlı, Cüzzam, Hastalık, XX. Yüzyıl

DOI Number: 10.9737/hist.2021.984

Although it is not known exactly when it emerged in the historical process, it is possible to say that leprosy has a long history. It is seen that leprosy is mentioned even in the cuneiform writings of Ancient Mesopatamia. Leprosy, a disease that has always been feared throughout history due to the changes it causes on man and because it is an infectious disease, was seen as the curse of God in medieval Europe. There is no exact information about when and where leprosy, which has been sought for many years, emerged in the Ottoman Empire. However, it is certain that the disease coincided with the establishment period. From that period onwards, the Ottoman Empire established leprosy lodges in various parts of the country in order to prevent the spread of leprosy and to treat people with leprosy. By the of the beginning XX th century, since leprosy was still a contagious disease with an unknown treatment, cases of leprosy continued to be seen in various parts of the Ottoman lands. In this study, in the light of archive sources, leprosy disease seen in the Ottoman country at the beginning XX th and medical studies against leprosy in the Ottoman country in those in the process were discussed.

Keywords: The Ottoman State, The Ottoman, Leprosy, Disase, XXth Century

DOI Number: 10.9737/hist.2021.984

Detay