20. Yüzyıl Sovyet Rusya'sında Din, İslamiyet ve Nüfus Üzerine

Çarlık Rusya´nın çöküşünden sonra, din özellikle de İslam Rusya´da önemli bir rol oynamaya başladı. Rusya'da tam siyaseti anlamak için, İslam'ın mevcut devlet ve toplum içinde oynadığı rolü anlamak gereklidir. Çarlık rejimi, kendi egemenliği sırasında ele geçirdiği her yerde halkı öldürerek, diline, dinine, kültürüne zarar vermiş ve bölgedeki her şeye el koyarak bölge halklarını uzak diyarlara sürmüştür. Bu bölgede yaşayan halklar ( Almanlar, Ukraynalılar, Belaruslar v.s ) ve özellikle de Türkler için durum o kadar vahim bir hal almıştı ki birbirleri ile komşu, akraba ve tanıdık olan her bir fert Türkistan´ın farklı yerine dağıtılmış ve bir daha birbirlerini göremeyecek şekilde yerleştirilmişlerdi. Bolşevikler, burada yaşayan halkları, özellikle de Türkleri dilde, dinde ve kültürde özgürlük vaatleri ile kandırarak dağıtma yoluna gitmişlerdi. Ruslar, 1917 den 1920´ye kadar ki kısa süre içinde diğer halklara ve Türklere özgürlük vermişlerdi. Asıl Rus politikaları ise 1920´den sonra oluşturulmaya başlanmıştır. Sovyetler Birliği´nin İslam´ı yok etme politikalarından birini 1928 yılında başlayan süreç oluşturmuştu. Sovyet rejimi bu doğrultuda, hem İslam inanç esaslarını yok etme, hem de bu esasların uygulanmamasına yönelik olarak yoğun bir süreç başlatmıştı. Bu süreç dâhilinde on binlerce cami yıktırılırken, birçok din adamı da öldürülmüştü. Bununla ilişkili olarak baktığımızda Sovyet rejimi din eğitimini, tıpkı camileri yok ettiği gibi yok etmeye çalışmıştı. Nitekim her caminin yanında yer alan medrese ( ilkokullar ) Sovyet yetkililer tarafından kapatılmıştı. Yine dine karşı faaliyet üst düzey Sovyet idarecilerinden önemli destek görmüştür. Din aleyhtarı propaganda kurallarını öğretmek için bu üst düzey Sovyet yetkilileri mevcut olan beyin gücünü etkili bir şekilde kullanmışlardır. Sovyet Rusya, Ruslaştırma ve Hıristiyanlaştırma gayretiyle birçok ulusu, özellikle de bölgede Ruslardan sonra en kalabalık olan Türkleri parçalayıp mikro milliyetçilik ile ötekileştirmeye çalışmıştır. Nitekim Sovyet yönetimi milletler politikasında Çarlık Döneminden kalma "böl ve yönet" metodunu kullanmıştır. Ulusal ( idari, etnik, dinsel ve kültürel ) kimlik üzerinde şekillenen milliyetçilik, kitleleri etkileyen önemli bir unsur olurken Sovyet yönetimi bu unsuru kullanmakta bir sakınca görmeyecekti. Böyle bir uygulamanın temel amacını kısa süre için mahalli farklılıkların birbirlerine karşı kullanılması olurken, uzun vadede Rus egemenliğini garanti altına alma çabası taşımıştır. Bu açıdan değerlendirildiğinde, Orta Asya´nın farklı milliyetlere bölünmesi Sovyet yetkilerinin siyasi bir taktiği olacaktı. Özbekistan, Tacikistan, Kırgızistan gibi farklı milletlerin yaratılması, Müslüman halkı şekillendirmede stratejik bir unsur olmuştu. Bugün itibari ile Rusya´daki Müslüman nüfusuna baktığımız zaman Rusya Müftülük Konseyi Başkanı Ravil Gaynutdin´in verdiği rakamlara göre Rusya´da 23 milyon Müslüman yaşıyor. Rus istatistiklerine göre, Rusya´da en fazla nüfus artışı gösteren dinî azınlığı ise Müslümanlar oluşturmaktadır. Yine Rus istatistiklerine göre, Rus nüfusu her geçen gün azalırken, Müslüman nüfus ise artış göstermektedir. Bu makalede 20. yüzyılda Rusya´daki din örgüsü ve bu din örgüsü içinde İslamiyet, nüfus ve bu doğrultuda Rusların uyguladıkları politikalar incelenip değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: İslamiyet - din - nüfus - Rusya

Doi Number :http://dx.doi.org/10.9737/hist_272

Czarist regime, everywhere that had captured by killing people have damaged language, religion, culture and people in the region took away lands by confiscating everything. Peoples living in this region (Germans, Ukrainians, Belaruslar etc.) and especially the Turks took for the situation so dire that a state with each other, neighbors, relatives and acquaintances of each individual was dispersed different places of Turkestan and they were disposed not to see each other anymore. The Bolsheviks, the people who live here, especially Turks, language, religion and culture by deceiving promises of freedom, had gone to deployment. The Russians, from 1917 to 1920, that within a short time liberalized other peoples and Turks. The original Russian politics began to be formed after 1920. The Soviet Union Russians tried to break down micro-nationalism and othering many nations, especially Turks, the most populous region after Russian people with Russification and Christianization effort. In this article 20. Century ties of religion in Russia and Islam in these ties of religion, the population and the policies applied by the Russians in this direction were reviewed and evaluated

Keywords: Islam - religion - population - Russia.

Doi Number :http://dx.doi.org/10.9737/hist_272