Yıl:2017   Cilt: 9   Sayı: 2   Alan: Tarih

  1. Anasayfa
  2. Makale Listesi
  3. ID: 889

Osman Köksal

Mütevazi Mütevekkil Bir Anadolu Köylüsünün Cumhuriyet'le Yaştaş Nukud-Çeşme Vakfı ve Vakfiyesi

İslam medeniyetinden devralınan köklü bir miras olan vakıfların, Türk-İslam dünyasında da toplumun pek çok ihtiyacına cevap veren yaygın bir müessese olarak bütün haşmetiyle varlığını koruduğu bilinen bir gerçektir. Cemiyetin dini vecibelerini yerine getirdikleri büyüklü küçüklü cami, mescit ve dergahlar; mektep, medrese, kütüphane türü ilim-irfan yapıları; su kemeri, çeşme, sebil, hamam nevi nezafet eserleri; kervansaray, han, kapan, arasta, bezzazistan benzeri sosyo-iktisadi yapılar ve nihayet yol, köprü gibi bayındırlık eserleriyle tabhane (imaret), bîmarhane, darülaceze türü gündelik hayatın muhtelif alanlarına dair yapıların hemen hepsi vakıf üzerinden bina ve tesis olunmakta; tüm hizmet ve faaliyetlerini de yine vakıf kanalıyla finanse etmektedir. Vakıf müessesesi bünyesinde su vakıflarının, tarihin hemen her devrinde, ayrı bir yeri vardır. Çünkü su, insan ve canlı hayatının en temel unsurudur. Çalışmada, Cumhuriyet´in kuruluş yılında, Afyon Karahisar, Aziziye İlçesi Dere Köy´de ihya edilmiş iki adet çeşmenin tamir ve bakımı için tesis edilen mütevazi bir nukûd-çeşme vakfı tanıtılıp değerlendirilecektir. Hem bir su, hem de para vakfı olarak ilginç bir örnektir. Vakfın Türk kültüründeki devamlılığını göstermesi bakımından da önemlidir.

Anahtar Kelimeler: Vakıf, Vakfiye, Çeşme Vakfı, Nukûd (Para) Vakfı, Aziziye, Cumhuriyet

DOI Number: 10.9737/hist.2017.528


A Humble and Resigned Anatolian Peasant´s Nukûd-Fountain Waqf Coeval with The Republic

It is undeniable that waqfs, as legacy from Islamic civilization and a foundation meeting the needs, continues its existence in Turkic World as well. Waqfs built the buildings committed to daily needs and finance services of society such as religious places like mosques, mescids, dervish convents; educational constructions like schools, libraries; water facilities like; aqueducts, fountains, bathhouses; socio-economical constructions like caravansarays, roads, bridges, hospitals, poorhouses. Throughout the history, water waqfs has a special place so water is the basic of human and all living life. The present study evaluates a nukûd waqfs for restoring two fountains which has been brought to life in Afyon Karahisar, Aziziye, at the beginning of Turkish Republic. It is a special example as fountain and Money waqf in the meantime. Also, it is important because it indicates the continuity of waqfs in Turkish culture.

Keywords: Waqf, Nukûd-Fountain Waqf, Aziziye, Republic

DOI Number: 10.9737/hist.2017.528


404