Afganistan´daki Otorite Bosluğunun Tarihî Temelleri ve Bölge Güvenliği Üzerindeki Etkileri

1747´de bağımsız bir devlet olarak kurulan Afganistan, XIX. yüzyıla gelindiğinde Dngiltere ve Rusya gibi iki önemli gücün "Büyük Oyun"unun arenası hâline getirildi. Bu yüzyılda iki defa Dngilizler tarafından, bir kez de Rusya´nın desteklediği Dran tarafından isgal edilen Afganistan, her defasında bağımsızlığını kazanabilmek ümidiyle büyük mücadeleler verdi. 1921 yılında Dngiltere´den bağımsızlığını kazanarak müstakil bir devlet statüsüne kavustu. Ancak bu defa da kuzeyden Rus tehdidine maruz kaldı ve sık sık yapılan müdahalelerle istikrarsızlığın hâkim olduğu bir ülke oldu. 1979 yılında Sovyet isgaline uğrayan Afganistan´da halk, bir taraftan isgal güçlerine, bir taraftan da Kâbil´deki merkezi otoriteye karsı büyük bir mücadeleyi baslattı. On yıllık bir savastan sonra Sovyet ordusunun herhangi bir kazanım elde edemeden ülkeden çekilmesi ile iktidarı ele geçiren Millî Güçler, dünya kamuoyunun da desteğini alarak tam bağımsız bir ülke insa etmek üzere harekete geçtiler. Ancak, Afganistan´daki gelismeler onların ve dünya kamuoyunun beklediği gibi olmadı. Mücahit gruplar arasındaki hiziplesmeler, komsu devletlerin müdahaleleri, millî birlikten yoksun asiret yapılanması ve benzeri tesirler yüzünden Afganistan kısa sürede kargasa ortamına sürüklendi. Bu durumdan en fazla istifade edenler uyusturucu tacirleri oldu. Onlar, Afganistan´da hashas üretimini destekleyerek bu ülkeyi kısa sürede dünya uyusturucu üretiminin üssü yaptılar. Uyusturucudan elde edilen yüksek meblağlardaki para, silah ve mühimmat olarak ülkeye geri döndü ve iç savası körükledi. Bu kısır döngü ile Afganistan yaklasık otuz yıldır bir istikrarsızlık abidesi olarak Asya´nın merkezinde yer almakta ve tesirleri basta Pakistan ve Dran olmak üzere bütün bölgede, hatta Türkiye´de bile hissedilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Afganistan, otorite bosluğu, afyon üretimi, uyusturucu kaçakçılığı, güvenlik sorunu

Doi Number :http://dx.doi.org/10.9737/hist_91

Afghanistan, which was established in 1747 as an independent state, was rendered the arena of "The Great Game" of two important powers such as Russia and England at the beginning of the XIXth century. In this century, occupied two times by the English and once by the Iranians supported by the Russians, Afghanistan conducted a great campaign in order to secure its independence at every turn. In 1921, gaining independence from England it retrieved the status of being a separate state. However, on this occasion it was exposed to Russian menace from the North and after frequent interventions it was rendered a country where unsteadiness dominated. The people in Afghanistan which experienced the Soviet occupation in 1979 started a struggle against the occupying powers on the one hand and the central authority in Kabul on the other hand. After a ten years´ warfare, the National Powers took action with the aim of building a fully independent country gaining the support of the world public opinion after the Soviet army began to withdraw without any benefit. However, the developments in Afghanistan did not turn out to be as The National Powers and the world public opinion expected. Factions among freedom fighter groups, the interventions of neighboring countries into the internal affairs, tribal structure devoid of national unity and similar effects dragged Afghanistan into an environment of turmoil. In this condition, the most benefiting sides were drug traders. They rendered it the base of world drug production in a short while supporting the opium poppy production there. The high sum of money earned from drug trade turned back to the country as weapons and military supplies and instigated the internal warfare. With this vicious circle, Afghanistan has been in the center of Asia as the monument of unsteadiness for about thirty years and its side effects are

Keywords: Afghanistan, authority gap, opium production, drug smuggling, security problem

Doi Number :http://dx.doi.org/10.9737/hist_91