Ağrı İsyanı (1926-1930) ve Türkiye-İran Krizi (1930):Türk Dış Politikası Tarihinde Bir Zorlayıcı Diplomasi Uygulaması
Bu çalışmada, Ağrı İsyanı (1926-1930) ve bu isyanla bağlantılı olarak Türkiye ile İran arasındaki sınır problemi ve güvenlik krizi incelenmiştir. Krizin ve sınır probleminin özünü, İran´ın kendi sınırını kullanan isyancılara karşı hareketsiz kalması, onlara dolaylı destek vermesi ve 1913 tarihli İstanbul Protokolü´nün geçerli olup olmadığını sorgulaması oluşturmaktadır. Söz konusu kriz sırasında Türkiye´nin İran´a karşı izlemiş olduğu zorlayıcı diplomasi stratejisi değerlendirilerek, Türkiye´nin izlemiş olduğu siyasanın hem isyanın sonlandırılması, hem de sınır probleminin çözümlenmesi noktasında başarılı olduğu kanaatine ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Ağrı İsyanı, Kürt isyanları, Zorlayıcı diplomasi, Türkiye, İran, Küçük Ağrı Dağı
Doi Number :http://dx.doi.org/10.9737/historyS_640
Rebellion of Ağrı (1926?1930) and Turkey- Iran Crisis (1930): An Application of Coercive Diplomacy in the History of Turkish ForeignPolicy
This article covers the Rebellion of Ağrı (1926-1930), the border problem and the incurred security crisis between Turkey and Iran during the rebellion. The essence of the crisis and the border problem was that Iran not only failed to act against the rebels using its borders but also it indirectly supported the rebels, and questioned whether or not the Istanbul Protocol of 1913 was still valid. By analyzing Turkey´s coercive diplomatic strategy against Iran during the crisis in question, this study argues that Turkey´s policies proved successful both in terms of ending the rebellion and solving the border problem.
Keywords: Ağrı Rebellion, Kurdish Uprisings, Coercive diplomacy, Turkey, Iran, Small Ağrı Mountain
Doi Number :http://dx.doi.org/10.9737/historyS_640