Yıl:2018   Cilt: 10   Sayı: 7   Alan: Tarih

  1. Anasayfa
  2. Makale Listesi
  3. ID: 1242

Sadık Sarısaman

Birinci Dünya Savaşı´nda Bir Asayiş Sorunu Şebinkarahisar Ermeni İsyanı

Ermeniler Birinci Dünya Savaşı´nı bağımsızlık mücadelesi açısından bir fırsat olarak görmüşlerdir. Osmanlı Devleti´nin yenilginin gerçekleşmesine katkıda bulunabilirlerse savaş sonunda mükafatlandırılacaklarını düşünmüşlerdir. Şebinkarahisar Ermeni Ayaklanması da bu sebeple ortaya çıkmıştır. 15 Haziran 1915 günü isyan başlamıştır. İsyanın sebebi askerlik çağına gelmiş olan kaçak Ermeni gençlerin askerlik şubesine nakillerinin engellenmesidir. Ayaklanmanın liderliğini ünlü Ermeni komitacı Murat yapmıştır. İsyan büyüyünce Müslüman halk eşyalarını alıp bahçelere ve bağlara sığınmıştır. Ermeniler ise kalede toplanmaya başlamışladır. Diğer taraftan Suşehri Mutasarrıfı Ahmet Hilmi Bey ayaklanmayı bastırmakla görevlendirilmiştir. Bilahare bu görev Mahmut Kamil Paşa tarafından Neşet Paşa´ya verilmiştir. Neşet Paşa bölgedeki tüm kuvvetler üzerinde tam yetki sahibi yapılmıştır. Öte yandan Sivas Valisi Muammer Bey Şebinkarahisar´a gelmiş, 19 Haziran günü Ermenilere bir heyet göndererek isyanı sona erdirmeleri teklifinde bulunmuştur. Bu teşebbüsten sonuç alınamayınca Neşet Paşa da genel taarruza geçmeden önce asilere teslim çağrısı yapmıştır. Bu girişimden de sonuç alınamayınca 25 Haziran 1915 günü kale toplarla dövülmeye başlanılmıştır. Ermeniler 2-3 Temmuz gecesi bir huruç denemesinde bulunmuşlardır. Bu denemede asilerin bir kısmı Limes (Kıllıbaba) Ormanı´na ve dağlık araziye sığınmayı başarmışlardır. Bununla birlikte kale 3 Temmuz günü Türk kuvvetlerinin eline geçmiştir. Kaledeki Ermeni halkın teslim alınmasıyla beraber isyan sona ermiştir.

Anahtar Kelimeler: Şebinkarahisar, İsyan, Ermeni, Rusya, Osmanlı Devleti

DOI Number: 10.9737/hist.2018.657


A Public Order Problem During The First World War: Şebinkarahisar Armenian Rebellion

Armenians considered the First World War as an opportunity in terms of a struggle for independence. They thought that they were given a reward at the end of the war in the event that they contributed to the realization of the Ottoman Empire´s defeat. Şebinkarahisar Armenian Rebellion occurred also due to this reason. The rebellion started on June 15, 1915. The reason of the rebellion was that Armenian young men in military ages were prevented from transferring to the recruiting office. The leader of the rebellion was Murat who was a well-known member of the Armenian committee. When the rebellion expanded, Muslim people took their belongings and escaped to in gardens and orchards. Armenians began to come together in the castle. Ahmet Hilmi Bey who was the district governor of Suşehri was charged with suppressing the rebellion. After that, this duty was given to Neşet Pasha by Mahmut Kamil Pasha. Neşet Pasha was given the full authority on the all forces around the area. Muammer Bey who was the governor of Sivas came to Şebinkarahisar and put forward the proposal of ending the rebellion by sending a committee to Armenians on June 19. Due to obtaining no result after this attempt, Neşet Pasha appealed to rebels to capitulate before taking the great offense. On account of getting no result from this again, it was started to shoot to the castle on June 25, 1915. Armenians attempted to sally in the nights of 2-3 July. In this attempt, a group of rebels were able to shelter in Limes ( Kıllıbaba ) Forest and mountainous terrain. Turkish forces took the possession of the castle on July 3. The rebellion ended with receiving the Armenian people in the castle.

Keywords: Şebinkarahisar, Rebellion, Armenian, Russia, Ottoman Empire

DOI Number: 10.9737/hist.2018.657