Bulgaristan´da Ziraat Bankası´nın Kuruluşu ve Faaliyetleri

Bulgaristan´da Ziraat Bankası, Osmanlı Ziraat Bankası gibi memleket sandıkları ismi verilen daha sonra da Bulgaristan´da ziraat, Osmanlı Devleti´nde de menafi sandıkları denilen eski evkaf müesseselerinin düzenlenmesiyle oluşturulmuştur. Bahsedilen sandıklar ilk olarak Mithat Paşa tarafından Tuna Eyaletindeki zirai vurgunculardan halkı kurtarmak amacıyla kurulmuştur. Sermayeleri 200 liraya ulaşan bölgelerde ahaliden ikisi Müslüman ikisi Hristiyan dört vekil seçilmiş ve bu vekiller vasıtasıyla sandıklar haftada bir defa açılıp çiftçilere borç verilmiştir. Bulgaristan halkı 1877-78 Osmanlı-Rus harbine kadar bu sandıklardan istifade etmiş savaş sırasında ise sandıklar yağma edilmiştir. Savaştan sonra dağılan memleket sandıkları, ziraat sandıkları ismi ile yeniden oluşturulmuştur. Sandıkların idaresi çiftçiler tarafından seçilen bir kasadar ve bir katibe verilmiş 1894´te hazırlanan ziraat sandıkları kanununa kadar da bu şekilde devam etmiştir. 1894 kanunuyla Ticaret ve Ziraat Nezareti´nde, sandıklar için bir şube kurulmuş, kasadarların yanına bir kontrolör tayin edilmiş ve dokuz azalı bir idare meclisi her sandıkta borçlanma işlemlerini tetkik etmekle görevlendirilmiştir. 1897´de kanunun bazı bölümleri tekrar elden geçirilerek düzenlenmiştir. Sandık üyelerinin ahali tarafından seçilmesi usulü kaldırılmış, sandıkların başına `ziraat sandıkları merkez şubesi´ tarafından bir yöneticinin tayin edilmesi kararlaştırılmıştır. Sandıklar 1904 yılına kadar da bu şekilde gelmiş ve bu tarihte 45 maddelik bir kanun ile "Ziraat Bankası" ismini almıştır.

Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Bulgaristan, Ziraat Bankası, Ticaret, Kredi

DOI Number: 10.9737/hist.2018.580

Ziraat Bank in Bulgaria came into existence via re-organization of ancient waqfs, which were called agricultural cases and benefit cases in Bulgaria and the Ottoman Empire respectively. The mentioned cases were established for the first time by Midhat Pasha in order to save public from agricultural speculators in Danubian provinces. In regions whose capital reached 200 liras two Muslim and two Christian deputies were chosen and cases were opened once a week by them and farmers were given loans. People of Bulgaria benefited from those cases until Turco-Russian War of 1877-78 and during the war the cases were sacked. The cases which were destroyed during the war, re-established after the war under the name "Agricultural Cases". The management of the cases were entrusted to a case holder and a secretary elected by farmers and this continued until 1894 law of agricultural cases. By this law a branch was established for the cases under Ministry of Trade and Agriculture and a controller was appointed besides case holder. An administrative Board of 9 members was given the duty to check loaning processes in each case, as well. In 1897 some parts of the law were revised. The method of the members being chosen by people was abolished and instead a manager appointed by "acgicultural cases headquarter" was entrusted the case. The cases existed in that way until 1904 and at that date they were transformed into Ziraat Bank by a 45 article Law.

Keywords: Ottoman Empire, Bulgaria, Agricultural Bank, Trade, Credit

DOI Number: 10.9737/hist.2018.580