Celâli Kürt Eşkıyası: Bayezid Sancağı ve Osmanlı-Rus-İran Sınır Boylarında Celâli Kürt Aşireti´nin Eşkıyalık Faaliyetleri (1857-1909)

Osmanlı arşiv belgeleri ve ikinci el kaynaklara dayanarak hazırlanan bu çalışma, özelde Bayazid Sancağını ele alarak Osmanlı, Rus ve İran sınır boylarında yaşayan Celâlî Kürt aşiretinin eşkiyalık faaliyetlerini incelemektedir. XIX. yüzyılın başlarında Osmanlı, Rus ve İran devletlerinin birbirleriyle olan savaşları neticesinde yaşam alanı üçe bölünen Celâlî Kürt aşireti sıklıkla sınır ihlali yapmakta ve karşı devletlerin topraklarına geçerek gasp, yağma ve adam öldürme gibi eşkiyalık kabilinden ağır suçlar işleyip tekrar yaşadıkları ülkelerin topraklarına geri dönmekteydiler. Her ne kadar bu üç devlet sınır eşkiyalığını önlemek için diplomatik girişimlerde bulunmuşsa da her devletin Celâlî Kürt aşiretini kendi konrolüne alarak diğer iki devlete karşı kullanmak istemesi meselenin çözülmesini engellemiştir.

Anahtar Kelimeler: Bayezid Sancağı, Celâlî Kürt Aşireti, Osmanlı, Rusya, İran, Eşkıyalık

Doi Number :10.9737/historyS1509

Relying on Ottoman archival documents and secondary sources, this article covers the banditry of Jelali Kurdish tribe along the Ottoman, Russian and Iranian borders with a specific focus on the Sanjak of Bayazid. After their living space was divided into three parts because of wars among the Ottoman, Russian and Iranian states in the early nineteenth century, members of Jelali Kurdish tribe frequented not only its illegal border crossing but also engaged in banditry with serious crimes from stealing and looting to murder and kidnapping before they returned back to the country where they resided. Despite the efforts to solve the issue diplomatically, all three powers´ desire to use the Jelali tribe against the other two states prevented the creation of a solution.

Keywords: Sanjak of Bayezid, Jelali Kurdish Tribe, Ottoman Empire, Russia, Iran, Banditry, Kurds

Doi Number :10.9737/historyS1509