CIA Günlük Raporlarına Göre Türkiye´de 1978 Bülent Ecevit Hükümeti Dönemi

Türkiye´de 12 Eylül 1980 askeri darbesinin hemen öncesinde meydana gelen olaylar ülkenin politik yaşamında her zaman canlılığını korumuş ve politik tartışmaların ekseninde yer almıştır. Bülent Ecevit Başbakanlığında 1978 yılı başında kurulan ve yaklaşık 22 ay iktidarda kalan hükümet dönemi bu olayların en yaygın olduğu süreçtir. Süleyman Demirel Başbakanlığındaki II. Milliyetçi Cephe Hükümeti´nin ( MC ) gensoru ile düşürülmesinden sonra işbaşına gelen Ecevit Hükümeti ilk günden itibaren birçok sorunla karşı karşıya kaldı. Anarşi ve terör olaylarındaki tırmanış Kahramanmaraş Olayları ile doruk noktasına ulaşmış ve hükümet çok arzu etmese de bazı illerde sıkıyönetim ilân etmek zorunda kalmıştı. Buna rağmen olaylar azalmamış ve özelikle Güney Doğu Anadolu Bölgesindeki illerde tırmanışa geçince sıkıyönetim bu illeri kapsayacak şekilde genişletilmişti. Anarşi ve terör olaylarının yanında Türkiye büyük bir ekonomik krizle de karşı karşıya kaldı. Başta akaryakıt olmak üzere, temel gıda ve tüketim malları karaborsaya düşmüş, hükümet gerekli dış yardımları sağlayamamış olması nedeniyle büyük bir döviz krizi ile karşı karşıya kalmış ve iki kez devalüasyon kararı almıştı. Bir taraftan muhalefet ve iş dünyasının yoğun baskı ve eleştirileri diğer taraftan hükümetten ve CHP´den meydana gelen istifalar 1979 yılı sonbaharında Ecevit Hükümeti´ni tamamen zayıf düşürmüş ve Ekim Ayındaki Senato yenileme ve milletvekili ara seçimlerinde yaşanan ağır yenilgi hükümetin sonunu getirmişti. Türkiye´yi 12 Eylül´e götüren bu süreçteki olaylar dönemin CIA günlük raporlarına da detaylı şekilde yansımıştır. Bu makalede söz konusu dönem olayları CIA günlük raporlarındaki anlatım doğrultusunda ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler: Bülent Ecevit Hükümeti, Anarşi ve Terör, Kahramanmaraş Olayları, Sıkıyönetim, Ekonomik Kriz

DOI Number: 10.9737/hist.2017.516

The events preceding the 12 September 1980 military coup in Turkey have always preserved their importance in the country´s political life and have become a subject for the political discussions. These events mostly occurred during the government formed by Bulent Ecevit at the beginning of 1978, and which was in power for around 22 months. Ecevit´s government that came to power after the fall of II. Nationalist Front Government led by the Prime Minister Suleyman Demirel faced multiple problems from the first day in power. Increasing anarchy and terror reached its peak with the Kahramanmaras Incidents and the government unwillingly had to declare martial law in some cities. In spite of this, the violence did not diminish and when it increased, especially in the southeastern cities, martial law was extended to include these regions. In addition to anarchy and terror incidents, Turkey also faced an economic crisis. Staple food, especially oil, was sold on the black market; the government was challenged with a huge exchange crisis after its failure to get foreign aid, and; it decided to implement devaluation two times. Heavy pressure and criticism from the opposition and business community as well as resignations from the government and CHP completely weakened the Ecevit government in the fall of 1979 and the resounding defeat in the election for the renewal of the Senate and mid-term parliamentarian elections in September brought its end. These events leading Turkey into the 12 September coup were shown in the CIA daily reports in detail. In this article, the aforementioned events are discussed in accordance with CIA daily reports.

Keywords: Bulent Ecevit Government , Anarchy and Terror, Kahramanmaraş Events, Martial Law, Ecenomic Crisis

DOI Number: 10.9737/hist.2017.516