CITIZENSHIP APPROACH FROM THE SECOND CONSTITUTIONAL ERA TO THE EARLY REPUBLIC (MALUMAT-I MEDENİYE AND YURT BİLGİSİ TEXTBOOKS)

Citizenship is a concept in which acquisitions such as belonging to a nation, assuming certain duties and responsibilities are obtained and giving status to individuals in the face of the state. States aim to raise citizens who are aware of such duties and responsibilities, connected to them with a sense of belonging, and who have the skills to realize the requirements of the political system and expectations of society. Education programs play important roles in helping individuals acquire such duties and responsibilities. In the present study, the understanding of citizenship that was reflected in the “Information on Civilization with Questions and Answers” textbook, which was published in 1908 and taught in primary schools, and the “Information on Homeland” textbook, which was published in 1927 and was decided to be taught in primary schools for five years, was examined. The citizenship concept reflected in the textbooks was discussed by creating categories such as the ideal citizen, duties of citizens, responsibilities of the state, citizenship acquisitions, and complementary elements of citizenship. The data of the study were collected based on the Document Analysis Technique, which is one of the qualitative research methods, and the collected data were analyzed with the Content Analysis Technique. According to the data obtained in the study, it was determined that there were some differences in the understanding of citizenship reflected in the “Information on Civilization with Questions and Answers” and “Information on Homeland” textbooks taught after the proclamation of the Republic. Although there were common values that would keep citizens together as a reflection of the multinational structure in the Ottoman Empire, which was governed by the constitutional government system, in the textbook, after the proclamation of the Republic, the consciousness of being a Turk was created as a result of the understanding of the nation-state.

Anahtar Kelimeler: Citizen, citizenship concept, citizenship education, textbooks.

10.9737/hist.2021.1100

Vatandaşlık bir millete aidiyet duyma, belirli görev ve sorumlulukları üstlenme gibi kazanımların elde edildiği, bireylere devlet karşısında statü kazandıran bir kavramdır. Devletler bu görev ve sorumlulukların farkında olan, kendilerine aidiyet duygusuyla bağlı siyasal sistemin gereklilikleri ve toplumun beklentilerini gerçekleştirecek becerilere sahip vatandaşlar yetiştirmeyi amaçlamaktadırlar. Bu görev ve sorumlulukları bireylere kazandırma noktasında eğitim programları önemli bir görev üstlenmektedir. Bu çalışmada 1908 basımlı ve ilk mekteplerde okutulan Sual ve Cevaplı Malumat-ı Medeniye ders kitabı ile 1927 basımlı ve beş yıl süre ile ilk mekteplerde okutulması kararlaştırılan Yurt Bilgisi ders kitabına yansıyan vatandaşlık anlayışı incelenmiştir. Ders kitaplarına yansıyan vatandaşlık anlayışı; ideal vatandaş, vatandaşın görevleri, devletin sorumlulukları, vatandaşlık kazanımları ve vatandaşlığı tamamlayıcı öğeler kategorileri oluşturularak ele alınmıştır. Çalışmanın verileri nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi tekniği esas alınarak toplanmış, toplanan veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırmada elde edilen verilere göre; Osmanlı döneminde okutulan Malumat-ı Medeniye ile Cumhuriyetin ilanından sonra okutulan Yurt Bilgisi ders kitaplarına yansıyan vatandaşlık anlayışında birtakım farklılıkların olduğu tespit edilmiştir. Meşruti yönetimle idare edilen Osmanlı Devleti’nde çok uluslu yapının bir yansıması olarak vatandaşları bir arada tutacak ortak değerlere ders kitabında yer verilirken, Cumhuriyetin ilanı ile ulus devlet anlayışının bir getirisi olarak Türklük şuuru oluşturulmaya çalışılmıştır

Keywords: Vatandaş, vatandaşlık anlayışı, vatandaşlık eğitimi, ders Kitapları.

10.9737/hist.2021.1100

Sayfa Aralığı: 727-754