Demir Çağında Göçün ve Ticaretin Şekillendirdiği Coğrafya "Kuzey Levant"

Suriye'nin Halep Kenti ve kuzeyinde Amanos Dağları´na kadar uzanan Kuzey Levant coğrafyası Eskiçağın iki önemli kültürel etkileşim dinamiğini oluşturan göç ve ticaret açısından oldukça merkezi bir konumda yer almıştır. Sahip olduğu bu konumu özellikle Eskiçağın ticaret istasyonlarında gözlemlenen zengin kültürel çeşitlilikle taçlandırmış olan bölge, günümüzde olduğu gibi, Eskiçağlarda da güçlü bir ticari saha ve buna koşut gelişen önemli bir siyasi coğrafya olarak tanımlanmıştır. Bölgenin bu siyasi geleneğinin başlangıcı MÖ II. Binyıl ortalarında Alalah, Mukis ve Suriye´de Halep başkentli kurulmuş olan Yamhad Krallığına kadar uzanmıştır. MÖ I. Binyıl başlarında tüm Anadolu´da büyük bir göç dalgası yaratan Deniz Kavimleri/Ege Göçleriyle yeniden şekillenen sosyo-kültürel ve siyasi ortam Kuzey Levant´ı yani Suriye ve kuzeyinde yer alan coğrafyayı da etkilemiş, Amik Ovası ve Suriye coğrafyasında, özellikle Arami göçleriyle birlikte Arami krallıkları kurulmaya başlamıştır. Merkezi otoriteden yoksun Kuzey Levant bu dönem Asur otoritesinin ardından sırasıyla Babil egemenliği ve Pers hakimiyeti altına alınmıştır. İskender´in seferi sonrasında ise incelenen bölge hem siyasi hem de demografik açıdan büyük değişimlere sahne olmuştur. Bu çalışma kapsamında incelenen Amik Ovası ve özellikle Kuzey Suriye´de ön plana çıkan krallıklar ve ticarî merkezler öncelikle Asur kral yıllıkları dikkate alınarak analiz edilmiştir. Eskiçağ özelinde geniş bir tarihi süreci kapsayan bu çalışmada hem filolojik belgelerin hem de arkeolojik bulguların ışığında kabaca Kuzey Levant coğrafyasının Demir Çağı boyunca göçler ve ticaretle şekillenmesinin genel hatlarıyla kronolojik analizi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Kuzey Levant, Alalah, Arami Göçleri, Yeni Asur

DOI Number: 10.9737/hist.2020.918

The North Levant region stretching to the city of Aleppo in Syria and the Amanos Mountains in the north, which constitutes two important cultural interaction dynamics of the prehistoric period, has a very central position in terms of migration and trade. The region, which has crowned its position with the rich cultural diversity observed especially in the trade stations of the prehistoric period, has been described as a strong commercial area and an important political region developing in parallel with it, as it is today. The beginning of this political tradition of the region dates back to the Yamhad Kingdom, which was established in the mid-2nd millennium BC in Alalah, Mukis and Syria with the capital of Aleppo. The socio-cultural and political environment that was reshaped by the Sea tribes/Aegean migrations that created a great migration wave in Anatolia at the beginning of the 1st millennium BC also affected the Northern Levant, namely Syria and the region located in the north, and Aramean Kingdoms began to be established in the Amik plain and the Syrian region, especially with the migrations of Arameans. Devoid of central authority, the Northern Levant was dominated by Babylon and Persia, respectively, following the Assyrian rule in this period. Following Alexander's campaign, the region studied underwent major changes both politically and demographically. Amik Plain and especially the kingdoms and commercial centers that come to the forefront in Northern Syria have been examined primarily considering the Assyrian King yearbooks. In the light of both philological documents and archaeological findings, this study, which covers a broad historical process in the prehistoric period, has aimed to provide a general chronological analysis of the shaping of the region in Northern Levant during the Iron Age.

Keywords: Northern Levant, Alalakh, Aramean migration, Neo-Assyria

DOI Number: 10.9737/hist.2020.918