30 August Victory and Plane Day Celebrations: Objectives, Processes and Gains

The administrative staff of the young republic grew up in long and intensive wars. Especially, plane and Air Force, which is the most effective on war results and future of countries has a big role during World War I and the Turkısh Indepence War. It has a big aim to improve industry of plane and Turkish aeronautics at the end of this mental formation. It made decision to establish the Society of Airplane with a idea which has limited opportunities of country and citizens who have sources. The Society of Turkish Airplane implements every possibility to raise the awarness of public and to develop the industry of plane. At the first years, it proceeded successfully with buying the planes in the sequel making it´s own planes initially. When the society changed the 30 August day to the Victory and the Airplane Festal, it declared with the charter to the public. Additionally, this event was accepted by the registration and public. This activities attracted intense interest and it provided plenty sources and support template. The Turkish Airforce handled a lot of planes with these supportive activities. Indeed, great progress has been made in the development of aviation, but some intense efforts, lost the contiunity and precision since about 1940. Consequently,the desired level could not be reached and the Industry of Turkish Air, has not been promoted to advanced states. This paper, since established the Society of Turkish Airplane has been benefited from Airplane Journal to provide to be aware of the public and for encouragement. 30 August Victory Day and the Airplane Festals which has different locations in the country and subject to the news examined. The results obtained and conventions used in this event has influences and consequences. Also they are determinated.

Keywords: Plane, Plane Festal, Air Force, The Society of Turkish Airplane, 30 August.

Genç cumhuriyetin yönetici kadroları, uzun ve yoğun savaşların içerisinde yetişmişlerdir. Özellikle, I. Dünya ile Kurtuluş Savaşı sürecinde uçak ve hava kuvvetinin, savaşların sonuçlarına etkileri ile ülkelerin geleceklerinin şekillenmesindeki önemini, çok iyi kavramışlardır. Bu zihni oluşum neticesinde Türk Havacılığını ve uçak sanayisini geliştirmeyi, yönetim hedeflerinin en başına koymuşlardır. Ülkenin kısıtlı imkânlarının, vatandaşın elinde bulunan kaynaklar sayesinde aşılabileceği fikri ile Tayyare Cemiyetini kurma yoluna gitmişler ve hayata geçirmişlerdir. Türk Tayyare Cemiyeti, halkın bilinçlendirilmesi ve havacılık sanayine katkıda bulunması için her türlü yönteme başvurmuştur. Başlangıçta uçakları satın alma, akabinde kendi uçağını yapma düsturu ile ilk yıllarda oldukça önemli mesafeler kat etmiştir. Cemiyet, nizamnamesi ile 30 Ağustos gününü, Zafer ve Tayyare Bayramı olarak ilan edip, yönetim ve halkın nazarında kabul görmesini sağlamıştır. Düzenlenen etkinlikler ile beklenenin üzerinde halkın ilgisi çekilmiş, büyük miktarlarda kaynak ve destek temini sağlanmıştır. Bu destekler ile Türk Hava Kuvveti´ne birçok uçak kazandırılmıştır. Havacılığın gelişiminde büyük ilerleme sağlanmıştır. Ancak 1940´lı yıllardan itibaren bu uğurdaki yoğun çabalar, süreklilik ve hassasiyetini kaybetmiştir. Sonuç olarak istenen neticeye ulaşılamamış ve Türk Havacılık Sanayisi, gelişmiş devletler seviyesine çıkartılamamıştır. Bu çalışmada, Türk Tayyare Cemiyeti´nin kuruluşundan itibaren halkı bilinçlendirmek ve destek sağlamak amacıyla yayın hayatına koyduğu Tayyare Mecmuasından faydalanılmıştır. Ülke coğrafyasının çok farklı noktalarında bulunan yerleşim birimlerinde konu ve haber yapılmış, 30 Ağustos Zafer Ve Tayyare Bayramı etkinlikleri incelenmiştir. Elde edilen kazanımlar ile kullanılan yöntemlerin, etkileri ve sonuçları, tespit edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Tayyare, Tayyare Bayramı, Havacılık, Türk Tayyare Cemiyeti, 30 Ağustos.