Activities Led by Hüsev Gerede During National Struggle Period

Hüsrev Gerede who played a crucial role in suppressing the domestic rebellions during the War of Independence was born in Edirne in 1884. He participated in Balkan Wars after completing Military College and Military Academy and served in the Eastern Front during World War I. He went to Samsun with Mustafa Kemal Pasha on 19th May 1919 and took part in the committee that started the National Struggle, participated in Erzurum and Sivas Congresses and acted as the First Secretary of the Representative Committee, was elected as Trabzon Deputy in the last period of the Ottoman Assembly of Deputies and joined Grand National Assembly of Turkey in Ankara following the abolishment of the Assembly. Hüsrev Bey was assigned by Grand National Assembly of Turkey as the head of the Council of Advice to prevent the rebellions that surfaced in Bolu and its vicinity during the period of National Struggle. However, he was taken captive by the rebels along with the deputies in Gerede Committee and was imprisoned in Düzce about two months. During this period, he strived for reconciliation between Ankara Government and rebels and termination of the rebellion. Due to these efforts, he was given the surname "Gerede" following the adoption of the Surname Law of the Republic of Turkey. During the Republican period, Hüsrev Gerede was assigned to be ambassador to Budapest, Sofia, Teheran, Tokyo, Berlin and Rio de Junior, served as Urfa and Sivas Deputy between 1934-1936 and 1942-1947 and wrote books on Irani Japan and Germany and his memoirs about Atatürk. Current study is comprised of military, political and diplomatic activities led by Hüsrev Gerede, one of the most significant names in the War of Independence and The Republican Period. The research is based on archived documents of the period, newspapers and journals, investigated works, articles, theses and memoirs.

Keywords: Mustafa Kemal Pasha, National Struggle, Hüsrev Bey, Gerede

DOI Number: 10.9737/hist.2017.552

Milli Mücadele Döneminde iç isyanların bastırılmasında önemli rol oynayan Hüsrev Gerede, 1884 yılında Edirne´de doğmuştur. Harp Okulu´nu ve Harp Akademisi´ni bitirdikten sonra Balkan Savaşlarına katılmış, I. Dünya Savaşı´nda Doğu Cephesi´nde görev yapmıştır. Mustafa Kemal Paşa ile birlikte 19 Mayıs 1919´da Samsun´a çıkarak Milli Mücadele´yi başlatan heyet arasında yer almış, Erzurum ve Sivas Kongrelerine katılmış, Heyet-i Temsiliye´nin Başkâtipliğini yapmıştır. Osmanlı Mebusan Meclisi´nin son döneminde Trabzon Milletvekili seçilmiş, Meclis´in feshi üzerine Ankara´ya gelerek TBMM´ye katılmıştır. Hüsrev Bey, Milli Mücadele Döneminde Bolu ve çevresinde baş gösteren isyanı önlemek üzere TBMM tarafından Heyet-i Nasiha başkanı olarak görevlendirilmiştir. Ancak Gerede´de heyette bulunan milletvekilleriyle birlikte asilerin eline esir düşmüş, iki aya yakın bir süre Düzce´de tutuklu kalmıştır. Bu süre içerisinde Ankara Hükümeti ve asiler arasında bir uzlaşmanın sağlanmasına ve isyanın bitirilmesine çaba sarf etmiştir. Bu çabalarından dolayı Soyadı Kanunu çıktıktan sonra Atatürk tarafından Hüsrev Bey´e Gerede soyadı verilmiştir. Hüsrev Gerede Cumhuriyet döneminde, Budapeşte, Sofya, Tahran, Tokyo, Berlin ve Rio de Janeiro Büyükelçiliklerinde bulunmuş, 1934-1936 yılları arasında Urfa, 1942-1947 yıllarında Sivas milletvekilliği yapmış, İran, Japonya ve Almanya üzerine kitaplar ile Atatürk hakkında anılarını kaleme almıştır. Bu çalışma, Milli Mücadele ve Cumhuriyet tarihinin önemli isimlerinden birisi olan Hüsrev Gerede´nin askeri, siyasi ve diplomasi alanında yürüttüğü faaliyetlerini kapsamaktadır. Araştırma, döneme ilişkin arşiv kaynakları, gazete ve dergiler, tetkik eserler, makaleler, tezler ve anılara dayanmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Mustafa Kemal Paşa, Milli Mücadele, Hüsrev Bey, Gerede

DOI Number: 10.9737/hist.2017.552