Inferences from Hayat Mecmuası (1926-1930) on the Discipline of History and History Teaching

The discipline of history, which examines the developments of societies and people in terms of time and space, in a cause-effect relationship, has importance in terms of revealing the facts. The way to ensure social power is to protect the historical heritage that constitutes the “collective memory” so that the steps to be taken in the future can be correct. As a matter of fact, due to the importance it offers, “teaching history” has always been an issue that should be emphasized for every society; it has also taken shape depending on the processes of social change. Especially in the establishment and development processes of modern (national) states, the institution of “education” has been seen as a tool, and “history teaching” has been seen as a focal point in the goal of “construction of modern society/identity”. The most basic purpose of history teaching has been determined as “political socialization”. Mustafa Kemal Atatürk, the founder of the new Republic of Turkey, was closely interested in history and took important steps in Turkish history studies by changing the understanding of history that he found wrong and incomplete. Hayat Mecmuası, published as the voice of the New State, is a remarkable publication in terms of comprehending the steps taken and the understanding of history of the period. In this context, prominent names in Mecmua are as follows: Mehmet Emin (Erişirgil), Avni (Başman), Köprülüzade Mehmet Fuat, Zeki Mesut (Alsan), Mustafa Şekip (Tunç), Ziyaeddin Fahri (Fındıkoğlu). This study is based on resource screening from qualitative research as a method. “Content analysis” was used in the evaluation of historical texts. The aim of the study is to reveal the evaluations of the mentioned authors on such topics as “the importance of the discipline of history, historical method criticism, transfer of new ideologies and values, political education, history in higher education” within the scope of the understanding of the history of the Early Republican Period.

Keywords: Understanding of History in the Early Republican Period, Hayat Mecmuası, History Teaching, Debates on the Discipline of History, History in Higher Education.

10.9737/hist.2021.1074

Toplumların ve insanların zaman ve mekân itibariyle geçirdikleri gelişmeleri sebep-sonuç ilişkisi içerisinde inceleyen tarih disiplini, gerçekleri ortaya koyması yönüyle önem arz etmektedir. Toplumsal gücün sağlanmasının yolu da “toplumsal hafızayı” teşkil eden tarihî mirasa sahip çıkmaktan geçmektedir ki gelecekte atılacak adımlar doğru olsun. Nitekim arz ettiği bu önemden dolayı “tarihin öğretimi” her dönem her toplum için üzerinde durulması gereken bir mesele olmuş; toplumsal değişim süreçlerine bağlı olarak da şekil almıştır. Özellikle modern (millî) devletlerin kurulma ve gelişme süreçlerinde “eğitim” kurumu araç olarak; “modern toplum inşası/kimlik inşası” hedefinde “tarih öğretimi” odak noktası olarak görülmüştür. Tarih öğretiminin en temel amacı da “siyasal toplumsallaşma” olarak belirlenmiştir. Yeni Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, tarih ile yakından ilgilenmiş ve yanlış, eksik bulduğu tarih anlayışını değiştirerek Türk tarihi çalışmalarında önemli adımlar atmıştır. Devlet’in sesi olarak yayımlanan Hayat Mecmuası, bu atılan adımların, dönemin tarih anlayışının kavranması noktasında dikkat çekici bir yayındır. Bu bağlamda Mecmua’da öne çıkan isimler şöyledir: Mehmet Emin (Erişirgil), Avni (Başman), Köprülüzade Mehmet Fuat, Zeki Mesut (Alsan), Mustafa Şekip (Tunç), Ziyaeddin Fahri (Fındıkoğlu). Bu çalışma, yöntem olarak nitel araştırmalardan kaynak taramasına dayanmaktadır. Tarihsel metinlerin değerlendirilmesinde “içerik analizi” kullanılmıştır. Çalışmanın amacı, bahsi geçen yazarların “tarih disiplininin önemi, tarihsel metot eleştirisi, yeni ideoloji ve değerlerin aktarımı, siyasi eğitim, yükseköğretimde tarih” gibi tartışma başlıklarına dair değerlendirmelerini, Erken Cumhuriyet Döneminin tarih anlayışı kapsamında ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler: Erken Cumhuriyet Dönemi Tarih Anlayışı, Hayat Mecmuası, Tarih Öğretimi, Tarih Disiplini Üzerine Tartışmalar, Yükseköğretimde Tarih.

10.9737/hist.2021.1074