Abdürreşid İbrahim´in Japonya İdeali: Doğu Birliği ve Osmanlı Hilafeti

Türk/Tatar Hoca Abdürreşid İbrahim, Türkler ile Japonların birbirlerini tanımalarına önemli katkılar sağlamış bir fikir ve hareket insanıdır. O, Rusya Müslümanları için yürüttüğü faaliyetler sırasında Rus baskısı artınca büyük bir kısmını Japonya´ya ayırdığı uzun bir seyahate çıkmıştır. 20. yüzyılın başlarında gittiği Japonya´da hem İslam dinini tanıtmış hem de birtakım siyasi çalışmalar yapmıştır. Burada dostluk kurduğu Japonlara Doğu milletlerinin Batı´ya karşı ittifak kurmaları gerektiğini anlatmıştır. İlişki kurduğu çevre ağırlıklı olarak Asya yayılmacılığına taraftar olan Japon milliyetçilerinden oluştuğundan önerileri beğenilmiş ve bir derece desteklenmiştir. Onun Şark birliği projesi Osmanlı Devleti´nin lider olarak düşünüldüğü geniş bir coğrafyayı ve kalabalık bir nüfusu içine alan büyük bir idealdi. Böyle bir proje için güçlü ve Müslüman bir müttefike ihtiyaç vardı. Abdürreşid İbrahim bu düşünce ile, Müslüman olan veya Müslüman olma temayülü gösteren Japon dostlarına hilafet makamına bağlanmanın gerekliliğinden bahsetmiş ve bu yönde bazı girişimlerde bulunmuştur. Bu makalede Abdürreşid İbrahim´in Doğu birliği ve Japonları Osmanlı hilafetine bağlama düşüncesi incelenmiştir.

Keywords: Abdürreşid İbrahim, Japonya, Doğu Birliği, İslam, Osmanlı Hilafeti

10.9737/hist.2021.1058

Turkish/Tatar Hodja Abdürreşid İbrahim is a thinker and activist who has played a significant role for Turks and Japanese to get to know each other. When the Russian pressure increased during his activities for the Muslims of Russia, he went on a long trip, most of which he devoted to Japan. In the early 20th century he went to Japan, where he introduced the religion of Islam and made some political studies. He explained the Japanese with whom he made friends that the eastern nations should form an alliance against the West. His proposals were appreciated and supported to some extent as his circle of friends with whom he had developed good relations was predominantly made up of Japanese nationalists who supported Asian expansionism. His oriental union project was a great ideal that encompassed a large geography and a crowded population, where the Ottoman Empire was thought to be the leader. A strong and Muslim ally was needed for such a project. Abdürreşid İbrahim, with the idea of attaching the Japanese to the Ottoman caliphate, mentioned the necessity of attaching to the authority of the caliphate to his Japanese friends who were either Muslims or tended to become Muslims and he made some attempts in this direction. In this article, Abdürreşid İbrahim´s view on getting the Eastern unity and Japanese join the Ottoman caliphate has been examined.

Anahtar Kelimeler: Abdürreşid İbrahim, Japan, Eastern Union, Islam, Ottoman Caliphate

10.9737/hist.2021.1058