Open-Air Prayer Places Of Tokat

Since the advent of Islam, special places called "musalla" have been established outside the masjid to hold open-air funerals, Eid and Taraweeh prayers and other public events. This "musalla" tradition has also been continued in the Turkish-Islamic states. In general, these places have received names such as "idgah", "qiblegah", "namazgah", "musalla" and "secdegah". Although there are some slight differences in meaning between these terms, they all refer to open-air places of worship and gathering. Such places are commonly known as Arabic "musalla" and Persian "namazgah". Especially in the Seljuk and Ottoman periods, many musalla or prayer places other than mosques were established in both city centers and cemeteries and on road routes, foundations were built for their maintenance and repair and the fees of their officials. Only some of these facilities have survived to the present day. Many researchers have written numerous reviews on the functions and architectural features of these places of worship and events in the geography of Anatolia. Places of worship and gathering, called "musalla" or "namazgâh", were also established in Tokat during the Seljuk and Ottoman periods. Places of worship and gathering other than mosques established in and around Tokat city center are generally referred to as "musalla" and sometimes "namazgah" in archive records. There has been no independent study of Tokat open-air prayer places, but they have been briefly contacted in some reviews. In this study, Tokat open-air prayer places were examined in a systematic way with the help of newly discovered archival records and modern studies. The aim of the study is to contribute to the faith culture of the Ottoman Empire in general, Tokat in particular.

Keywords: Ottoman, Tokat, Musalla, Open-air prayer place, Foundation.

10.9737/hist.2021.1080

İslamiyet´in ortaya çıkışından itibaren mescit dışında açık havada cenaze, bayram ve teravih namazları kılmak ve diğer toplu etkinliler yapmak için "musallâ" adı verilen özel mekânlar tesis edilmiştir. Bu "musalla" geleneği Türk-İslam devletlerinde de devam ettirilmiştir. Bu mekânlar genel olarak "îdgâh", "kıblegâh", "namazgâh", "musallâ" ve "secdegâh" gibi isimler almışlardır. Bu terimlerin aralarında bazı ufak anlam farklılıkları olmakla birlikte tamamı açık hava ibadet ve toplanma yerlerini işaret etmektedir. Bu türden yerler yaygın olarak Arapça "musallâ" ve Farsça "namazgâh" adıyla bilinmektedir. Bilhassa Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde hem şehir merkezlerinde ve mezarlıklarda hem de yol güzergâhlarında cami harici birçok musalla ya da namazgâh mekânları kurulmuş, bunların bakım ve onarımı ile görevlilerinin ücretleri için vakıflar yapılmıştır. Bu tesislerin sadece bir kısmı günümüze kadar gelebilmiştir. Birçok araştırmacı Anadolu coğrafyasındaki bu ibadet ve etkinlik yerlerinin fonksiyonları ve mimari özellikleri üzerine çok sayıda incelemeler kaleme almışlardır. Musalla ya da namazgâh denilen ibadet ve toplanma yerleri Selçuklu ve Osmanlı döneminde Tokat´ta da tesis edilmiştir. Tokat şehir merkezi ve çevresinde tesis edilen cami harici ibadet ve toplanma mekânları arşiv kayıtlarında genel olarak "musallâ", bazan da "namazgâh" diye isimlendirilmiştir. Tokat musallaları hakkında müstakil bir çalışma yapılmamış ancak bazı incelemelerde kısaca temas edilmiştir. Bu çalışmada, yeni tespit edilen arşiv kayıtları ve inceleme eserler yardımı ile Tokat musallaları derli toplu bir şekilde incelenmiştir. Çalışmanın amacı, özelde Tokat´ın genelde Osmanlı Devleti´nin inanç kültürüne katkı sağlamaktır.

Anahtar Kelimeler: Osmanlı, Tokat, Musalla, Namazgâh, Vakıf.

10.9737/hist.2021.1080