Power and Human Body: Shalwar Ban on Çukurova and Around in Republic Era
Historically, powers, religions and social orders have shaped and disciplined the human body through means of intervention such as punishment, training, stigmatization, dressing, judging and so on. In this way the ruling body relationship in the early years of the Republic of marching in dress in Turkey is the fact that there is a significant effect. This effect, which started with the Hat Law, continued with the prohibitions on sheets and the shalwar bans that are the main axis of this article. It was tried to be banned in some places immediately following the Hat Law, which is named as different names for the regions such as potur, zıpka, karadon and which is one of the important components of traditional men's wear. However, the prohibition was mainly applied around Cukurova and around the mid-1930s. It was tried to be applied through the decisions taken by the local administrative councils, not by a law like the shalwar ban is in the hat. Although forbidden from time to time in Adana was forgotten, the local press was also influenced by the influence in the 1940s and even during the Democratic Party's ruling years.
Keywords: Shalwar, Prohibition, Power, Human Body, Cukurova.
DOI Number: 10.9737/hist.2018.620
İktidar ve Beden: Cumhuriyet Döneminde Çukurova ve Çevresinde Şalvar Yasağı
Tarihsel süreçte iktidarlar, dinler ve toplumsal düzenler ceza, eğitme, damgalama, kıyafet belirleme, yargılama vb. gibi müdahale araçları ile insan bedenini şekillendirmişler, disipline etmişlerdir. Bu şekilde yürüyen iktidar beden ilişkisinin Cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye´de kılık kıyafet alanında önemli etkileri olduğu bir gerçektir. Şapka Kanunu ile başlayan bu etki, çarşaf yasakları ile bu makalenin de ana eksenini oluşturan şalvar yasakları ile devam etmiştir. Potur, zıpka, karadon gibi bölgeden bölgeye farklı isimlerle adlandırılan ve geleneksel erkek giyiminin önemli bileşenlerinden olan şalvar Şapka Kanunun hemen akabinde bazı yerlerde yasaklanmaya çalışılmıştır. Ancak söz konusu yasak esas olarak 1930´ların ortalarında Çukurova ve çevresinde tatbik edilmiştir. Şalvar yasağı şapkada olduğu gibi bir kanun üzerinden değil, yerel idare meclislerince alınan kararlar üzerinden uygulanmaya çalışılmıştır. Yasak Adana özelinde zaman zaman unutulmuşsa da yerel basının da etkisi ile 1940´larda ve hatta Demokrat Parti iktidarı yıllarında da uygulanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Şalvar, Yasak, İktidar, Beden, Çukurova.
DOI Number: 10.9737/hist.2018.620