Socio-Economic Reflections of Tobacco Agriculture in the Sinop Sanjak (1839-1923)

The tobacco plant, which entered the Ottoman lands at the end of the 16th century, was among the important sources of income for the Ottoman society and the state despite various prohibitions. Tobacco, which was one of the tax items needed to maintain the economic balance of the Ottoman Empire in the 19th century, had an important place in this sense. However, tobacco agriculture, which was under the control of the tobacco Regie with foreign partners, became a commercial commodity that marked the last years of the Ottoman Empire in the context of the state, company and people. This plant, which found a living space for itself in Sinop, was also an income channel as well as brought troubles with it. In this study, the process from the spread of tobacco agriculture in Sinop to the first years of the Republic of Turkey was discussed. In this context, the practices of the Sinop Regie Administration, the struggle of tobacco smugglers and the Regie guard were examined in terms of their socioeconomic dimensions. As a result of the findings obtained, a micro-scale idea was tried to be created based on the Sinop sample regarding tobacco production in the Black Sea during the Ottoman period.

Keywords: Tobacco, Sinop, Black Sea, Regie, Smuggling

DOI Number: 10.9737/hist.2021.997

XVI. yüzyılın sonlarında Osmanlı topraklarına giriş yapan tütün bitkisi, çeşitli yasaklara rağmen Osmanlı toplumunun ve devletin önemli gelir kaynakları arasında yer aldı. XIX. yüzyılda devletin ekonomik dengelerini sağlamak adına ihtiyaç duyulan vergi kalemlerinden birisi olan tütün, bu anlamda mühim bir yer teşkil etti. Ne var ki yabancı ortaklı tütün rejisinin denetimi altına giren tütün ziraatı devlet, şirket ve halk bağlamında Osmanlı Devleti´nin son yıllarına damga vuran ticarî bir emtia halini aldı. Sinop´ta da kendine yaşam alanı bulan bu bitki, aynı şekilde gelir kapısı olmasının yanı sıra beraberinde sıkıntılar da getirdi. Bu çalışmada ise Sinop sancağında tütün ziraatının, yaygınlaşmasından başlayarak Cumhuriyetin ilk yıllarına kadar uzanan süreci ele alındı. Bu kapsamda Sinop Reji İdaresi´nin uygulamaları, tütün kaçakçıları ile Reji kolcularının mücadelesi sosyoekonomik boyutlarıyla irdelendi. Elde edilen bulgular neticesinde Osmanlı döneminde Karadeniz´deki tütün üretimine dair Sinop örnekleminden hareketle mikro ölçekli bir fikir oluşturulmaya çalışıldı. Bu çalışmada ise Sinop sancağında tütün ziraatının, yaygınlaşmasından başlayarak Cumhuriyetin ilk yıllarına kadar uzanan süreci ele alındı. Bu kapsamda Sinop Reji İdaresi´nin uygulamaları, tütün kaçakçıları ile Reji kolcularının mücadelesi sosyoekonomik boyutlarıyla irdelendi. Elde edilen bulgular neticesinde Osmanlı döneminde Karadeniz´deki tütün üretime dair Sinop örnekleminden hareketle mikro ölçekli bir fikir oluşturulmaya çalışıldı.

Anahtar Kelimeler: Tütün, Sinop, Karadeniz, Reji, Kaçakçılık

DOI Number: 10.9737/hist.2021.997