Tanzimat Dönemi Mimarlığının Tophane’de Tezahürü: İngiliz Mimar William James Smith Tasarımı Tophane Kasrı

Bu makale, İstanbul Beyoğlu ilçesinde yer alan ve günümüzde Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nin kullanımında olan Tophane Kasrı’na dairdir. Kasır, Sultan Abdülmecid tarafından 1851 yılında Tophane Askeri Tesislerine rıhtımdan gelen ziyaretçilerin karşılanması amacıyla yaptırılmıştır. Kasır, yapıldığı tarihten günümüze kadar varlığını sürdürmüştür. Tasarımı, Osmanlı Sarayı’nın maaşlı resmi mimarı İngiliz William James Smith’e aittir. Makalede, Tophane Kasrı’nın mimari ve süsleme özellikleri sanat ve mimarlık tarihi disiplinleri çerçevesinde ele alınmıştır. Ayrıca yapının bulunduğu fiziksel çevre, tarihsellik perspektifinde değerlendirilmiştir. Kasrın mimarı William James Smith’in kısa bir biyografisi ile mimarın XIX. yüzyıl Osmanlı mimarlığındaki yeri ve metinde ele alınan diğer başlıklardır. Metnin oluşumunda literatür taraması ve sonrasında yerinde araştırma yapılmıştır. Ayrıca Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi’nde konuya ilişkin belgeler ile çeşitli arşivlerde yer alan belge ve fotoğraflardan faydalanılmıştır. Bu makale, İstanbul Beyoğlu ilçesinde yer alan ve günümüzde Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nin kullanımında olan Tophane Kasrı’na dairdir. Kasır, Sultan Abdülmecid tarafından 1851 yılında Tophane Askeri Tesislerine rıhtımdan gelen ziyaretçilerin karşılanması amacıyla yaptırılmıştır. Kasır, yapıldığı tarihten günümüze kadar varlığını sürdürmüştür. Tasarımı, Osmanlı Sarayı’nın maaşlı resmi mimarı İngiliz William James Smith’e aittir. Makalede, Tophane Kasrı’nın mimari ve süsleme özellikleri sanat ve mimarlık tarihi disiplinleri çerçevesinde ele alınmıştır. Ayrıca yapının bulunduğu fiziksel çevre, tarihsellik perspektifinde değerlendirilmiştir. Kasrın mimarı William James Smith’in kısa bir biyografisi ile mimarın XIX. yüzyıl Osmanlı mimarlığındaki yeri ve metinde ele alınan diğer başlıklardır. Metnin oluşumunda literatür taraması ve sonrasında yerinde araştırma yapılmıştır. Ayrıca Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi’nde konuya ilişkin belgeler ile çeşitli arşivlerde yer alan belge ve fotoğraflardan faydalanılmıştır.

Keywords: 19. Yüzyıl, Sultan Abdülmecid, tophane, Tophane Kasrı, William James Smith

10.9737/hist.2021.1086

Bu makale, İstanbul Beyoğlu ilçesinde yer alan ve günümüzde Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi´nin kullanımında olan Tophane Kasrı´na dairdir. Kasır, Sultan Abdülmecid tarafından 1851 yılında Tophane Askeri Tesislerine rıhtımdan gelen ziyaretçilerin karşılanması amacıyla yaptırılmıştır. Kasır, yapıldığı tarihten günümüze kadar varlığını sürdürmüştür. Tasarımı, Osmanlı Sarayı´nın maaşlı resmi mimarı İngiliz William James Smith´e aittir. This article is about Tophana Pavilion which is located in Beyoglu, Istanbul and is at disposal of Mimar Sinan Fine Arts University today. Abdulmejid I, had the Pavilion constructed in 1852 to welcome the visitors arriving at the port to the Tophana Military Installation. The Pavilion is still standing since the day of its construction. Its design belongs to the English William James Smith, who was the official salaried architect of the Ottoman Palace. The architectural and ornamental features of Tophana Pavilion are discussed within the framework of the disciplines of art and architectural history in this article. In addition, the physical environment of the structure is assessed in the perspective of historicity. A brief biography of the architecture of the Pavilion, William James Smith, and his role in the XIX century Ottoman architecture are other topics covered in the text. Literature reviews and on-site research were performed in the formation of the text. Moreover relevant documents from the Directorate of State Archives, Ottoman Archive Section were used along with documents and photographs from various archives.

Anahtar Kelimeler: XIX. Century, Abdulmejid I, tophana, Tophana Pavilion, William James Smith

10.9737/hist.2021.1086