19. Yüzyılda Anadolu´daki Geleneksel Konutlarda Bezeme: Çankırı Örneği

Çankırı, kültür ve sanat bakımından zengin bir şehirdir. Çankırı tarihi kent dokusunun önemli bir bölümünü evler oluşturur. Çankırı kalesinin güney ve batı yamaçlarında yoğunlaşan yapılar bazı yöresel farklılıklar dışında geleneksel Türk evi özelliklerini taşırlar. Genel bir sınıflandırmayla Çankırı, ahşap çatkı arası kerpiç dolgulu, çıkma destekleri düz, iç sofalı ev tipleri ile Kuzey Anadolu kuşağında izlenen sivil mimarlık örneklerini bünyesinde barındırır. Şehrin eski iskân alanında evlerin esas cepheleri arazi yapısına uygun olarak güneye bakmaktadır. Kuzey cepheleri kapalıdır. Esas cephelerin güneşten ve arazi manzarasından faydalanması dış sofalı evlerin inşasına olanak vermiştir. Evlerin en eski örnekleri dış sofalı plan tipindedir. Yapılar genellikle ahşap çatkı arası kerpiç dolgu ile inşa edilmiştir. Ahşap malzeme yapılarda kapı, pencere, tavan, döşeme, yüklük, gusülhane, pervaz ve çatı saçaklarında bezemesiz olarak kullanılırken, kimi yapılarda ise yapıların tavanlarında, merdiven korkuluklarında, kapılarında, çıkma pervazlarında, şerbetlik ve dolaplarında çeşitli bezemeler yapılarak kullanılmıştır.

Keywords: Çankırı, Konut, Mimari, Bezeme, Teknik

DOI Number: 10.9737/hist.2021.987

Çankırı is a city rich in culture and art. The houses constitute the major parts of Cankırı´s historic urban fabric. Aside from some regional differences; the houses spreaded thick around the southern and western hillsides of Cankırı Castle bear the traditional Turkish Houses features. With a general classification; Cankırı embodies the adobe filled timber framing, console supported plain outer sofa house types observed within the zone of Northern Anatolia civil architecture samples. In the former residential area of the city, the houses´ main façade overlooks south, fittingly with the structure of the land. Whereas the northern facades are closed. The fact that the main façades taking full advantage of the sun and the view of the hillside has allowed for the construction of inner sofa type house. The oldest examples of the houses are the inner sofa house types. Generally, the buildings have been constructed with gypsum braided, adobe filled timber framing. Whereas wooden materials are used in constructions without being processed in doors, windows, ceilings, floors, carpets, bathrooms, moldings and roof eaves. In some cases, various ornaments have been used in the ceilings of the structures, on the steps of the stair railing, on the doors, on the borders, in the grout and cabinets.

Anahtar Kelimeler: Çankırı, Housing, Architecture, Decoration, Technical

DOI Number: 10.9737/hist.2021.987