Year:2017   Volume: 9   Issue: 4   Area: Tarih

  1. Home
  2. Article List
  3. ID: 962

Sadullah Gülten

Çungars: Mongol Remainders in Anatolia in the XVI. Century

Zungar, Jeungar, Caungar and Cengigar names which means left arm, left hand, left wing in Mongols gradually transformed into Chungar. Significant part of Chungars whom settled in Anatolia after the Kösedağ War were also known as Oyrats and Kalmuks. Those were secondary components besides the Turkmens tribes at Anatolia. Chungars were mainly living in Central-Anatolia as migrant-settlery tribes, some of them were taken back to their former homeland by Timur after Ankara Battle (1402). However, an important part of them managed to stayed in Anatolia according to the Tahrir Records. The communities under the name Chungar, Chunkar, Chonkar, Chonkara also Tatar and Kara Tatar living among Ulu Yörük, Bozok, Dulkadir, Yeni-il and Halep Turkmen tribes were remainders of Chungars. This study mainly focuses on Turkmens and Yoruks tribes which was dependent on these communities whom were Mongol remainders, the areas where they spread, their populations and their locations which was established with their own names according to Tahrir Registers.

Keywords: Mongols, Chungars, Tatar, Ulu Yörük, Bozok, Dulkadir, Yeni-il.

DOI Number: 10.9737/hist.2017.550


XVI. Yüzyıl Anadolusu´nda Moğol Bakiyeleri: Çungarlar

Moğollarda sol kol, sol el, sol kanat manasına gelen Zungar, Jeungar, Caungar ve Cengigar ismi zamanla Çungar haline dönüşmüştür. Oyrat ve Kalmuk isimleriyle de tanınan Çungarlardan önemli bir kısım Kösedağ Savaşı´ndan sonra Anadolu´ya gelerek yerleşmiş ve Türkmen aşiretleri yanında ikinci bir unsur olarak yerlerini almışlardır. Yoğun olarak Orta Anadolu´da yaylak-kışlak hayatı yaşayan bu gruplardan bir kısmı, Ankara Savaşı´ndan sonra Timur tarafından eski yurtlarına tekrar götürülmüş, bir kısmı ise Çelebi Mehmed tarafından Balkanlara sürülmüştür. Buna rağmen önemli bir kısmının Anadolu´da kalmayı başardığı, tahrir kayıtlardan açık bir şekilde anlaşılmaktadır. Ulu Yörük, Bozok, Dulkadir, Yeni-il ve Halep Türkmenleri ile Yörük teşekkülleri arasında Çungar, Çunkar, Çonkar, Çonkara isimleriyle yaşayan cemaatler Çungarların bakiyeleridir. Ayrıca Tatar ve Kara Tatar olarak bilinen konar-göçerlerden önemli bir bölümü de Hülagü ile Anadolu´ya gelen sonrasında Türkleşip Müslümanlaşarak burada kalan Moğol bakiyeleridir. Bu çalışmada temel olarak tahrir defterlerinden hareketle, Moğol bakiyesi olan bu cemaatlerin tabi oldukları Türkmen ve Yörük teşekkülleri, dağıldıkları sahalar, nüfusları ve kendi isimleriyle kurdukları yerleşim birimleri üzerinde durulmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Moğollar, Çungarlar, Tatar, Ulu Yörük, Bozok, Dulkadir, Yeni-il.

DOI Number: 10.9737/hist.2017.550