Mondros´tan San-Remo´ya Avusturya Basını´nda Anadolu Türk Direnişi; Panislamizm ve Bolşevizm´in Rolü

I. Dünya Savaşı´nda Osmanlı Devleti ve Avusturya-Macaristan Monarşileri çok uluslu birer devlet olarak Almanya´nın safında yer almışlar ve I. Dünya Savaşı sonundaki mağlubiyetlerinin yanısıra her ikisi de çok uluslu olma özelliklerini yitirerek ortak kaderi paylaşmışlardır. Her iki monarşi de itilaf devletleri ile birer ateşkes antlaşması imzalamışlarken, Osmanlı Devleti´nin imzaladığı Mondros Ateşkesi´nden sonra Anadolu´nun itilaf devletlerince işgaline karşı hem ulusal hem de dinsel nitelikli bir direniş ve kurtuluş hareketi başlamışken Avusturya´da ne buna benzer bir direniş ne de kurtuluş savaşı söz konusu olmuştur. Bu çalışmada, Avrupa´yı yaklaşık iki yüzyıldır meşgul eden ve doğal sınırlarını aşıp Asya´nın derinliklerine kadar gelişen "Şark Meselesi" çerçevesinde; Avusturya basınının emperyalizme karşı Anadolu´daki Müslüman-Türk direnişi; bu direnişte Bolşevizm ile Panislamizm´in etkileri ve Panislamist düşüncenin ekonomik yayılma yarışındaki Bolşevik Ruslarla İngiltere tarafından araçsallaştırılmaları konu edilmiştir. Bu bağlamda, siyasi ve askeri bu gelişmelerin, itilaf devletlerinin yayılmacılığına karşı bir direniş süreci yaşamayan, İslam dinine olduğu kadar Bolşevizm´e de mesafeli duran eski müttefik Avusturya´nın basınında nasıl algılandığı ve değerlendirildiği sorusuna yanıt aranmaya çalışılmıştır. 30 Ekim 1918 Mondros Ateşkesi´nden Sevr Barışı´nın koşullarının netleştirildiği San Remo Konferansı kararlarının yankılarının sürdüğü Ağustos 1920´ye kadarki döneme ait ulusal ve bölgesel nitelikli Avusturya Basını´nın bu çalışmada akademik düzeyde ilk defa yayınlanan haber ve analiz metinlerinden yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Avusturya Basını, Mustafa Kemal Paşa, Anadolu Direnişi, Panislamizm, Bolşevizm, San Remo

DOI Number: 10.9737/hist.2020.866

In World War I, the Ottoman Empire and the Austro-Hungarian Monarchies were on Germany´s side as multinational states, and in addition to their defeat seizing at the end of World War I, they both lost their ability to become multinationals and shared a common destiny. While both monarchies signed a ceasefire agreement with the allied powers, there was neither a similar resistance nor a war of independence in Austria while both a national and religious resistance and liberation movement began against the occupation of Anatolia by the allied states after the the Armistice of Mudros signed by the Ottoman Empire. In this study, within the framework of the "Eastern Issue", which has been occupying Europe for nearly two centuries and has transcended its natural borders and developed deep into Asia, the Muslim-Turkish resistance in Anatolia against imperialism and the effects of Bolshevism and Panislamism in this resistance, instrumentalization of Panislamist thought by the Bolshevik Russians and the English in the race for economic spread were discussed in light of news from Austrian press. In this context, answers were sought to the question of how Austrian press perceived and evaluated these political and military developments in a former ally country, Austria, which had no resistance against the spread of the alliance states and which remained distant to Bolshevism as well as the religion of Islam. In this study, the national and regional Austrian Press news and analysis texts were used, which were published for the first time at an academic level and which covers the period between October 30, 1918, Armistice of Mudros to August, 1920 when echoes of the San Remo Conference resolutions had continued in which conditions of Sevr Peace were clarified.

Keywords: Austrian Press, Mustafa Kemal Pasha, Anatolian Resistance, Panislamism, Bolshevism, Mudros, San Remo

DOI Number: 10.9737/hist.2020.866