Geç Tunç Çağı´nda Aiolis Bölgesi´nin Ortak kültürel dinamikleri ve Ege Dünyası ile ilişkilerinde yerel unsurların rolü

Bu çalışmada Geç Tunç Çağı´mda sonradan Aiolis olarak adlandırılacak topraklardaki benzer yerel unsurlar üzerinden ortak kültür dinamikleri, Ege kökenli dış etkiler ve GTÇ sonundaki durum irdelenecektir. Söz konusu topraklarda yerleşimlerin sürekliliği, yerel unsurların baskınlığı, dış etkiler ve kültürlerin varlığının gözlemlenmesi bakımından farlılıklar bulunmaktadır. Genel olarak GTÇ´nin Aiolis topraklarında belli yerel unsurların ortaklığından söz etmek mümkündür. Gri seramiğin yanı sıra kırmızı astarlı, Gold ware ve Silver ware seramiklerin bölgedeki belli başlı yerleşimlerde kullanılmış olması belli bir ortak kültürün varlığını ortaya koymaktadır. Özellikle Smyrna´nın kuzeyindeki kıyı kesimi ile yakınındaki Ege Adaları´nda karşılaşılan yerel üretim Miken seramiğinden farklı olarak Gri seramik olarak üretilen Miken formları belki de Minos kültüründe karşımıza çıkan "Versay Etkisi" gibi bir ortak öykünme durumunun eldeki Gri seramik çömlek ustalarınca karşılanmış olduğunu gösteriyor olmalıdır. Panaztepe, Psara, Khios ve Lesbos´ta kullanılmış olan taş sanduka mezarlar GTÇ´de Güney Aiolis topraklarındaki ortak kültürel unsurların varlığıyla ilgili ölü gömme gelenekleri üzerinden önemli kanıtlar taşımaktadır. Bununla birlikte Anadolu kıyılarında yerel unsurları ifade eden pithos mezarların yanı sıra bölgenin GTÇ´de dış etkilere de açık olduğu içerdiği mezar hediyeleri ve Panaztepe örneğindeki gibi tholos ve oda mezarlar ile izlenebilmekte, bölgenin kıyı kesiminin Ege Dünyası ile bağlantısını ve farklı kültürlerle uyumunu göstermektedir. Bu noktada Lesbos´tan Panaztepe´ye kadar olan bölgede GTÇ´de var olan yerel unsurlarla şekillenmiş olan ortak özelliklerin sonrasında Aiol göçlerinin de yayılım alanını oluşturması bir tesadüften öte bölgenin kendine özgü yapısı ile ilgili olmalıdır.

Anahtar Kelimeler: Geç Tunç Çağı, Aiolis, ortak kültürel öğe, seramik, mezar

DOI Number: 10.9737/hist.2019.794

In this study, common cultural dynamics, external influences of Aegean origin and the situation at the end of the LBA will be examined through similar local elements in the so-called Aiolis in the LBA. There are differences in these lands in terms of continuity of settlements, dominance of local elements, external influences and the presence of cultures. In general, it is possible to talk about the partnership of certain local elements in the land of Aiolis of the LBA. In general, it is possible to talk about the partnership of certain local elements in the land of Aiolis of the LBA. In addition to gray pottery, the fact that red wash ware, Gold ware and Silver ware pottery were used in the main settlements in the region reveals the existence of a certain common culture. Unlike the local production Mycenaean pottery encountered in the northern part of Smyrna and the nearby Aegean Islands, the Mycenaean forms produced as gray pottery should probably indicate that a common emulation situation such as the "Versailles Effect çıkan encountered in the Minoan culture was met by the craftsmen at the present time. The stone cist graves used in Panaztepe, Psara, Khios and Lesbos carry important evidence from the burial traditions of the existence of common cultural elements in the South Aiolis territory in the EBA. In addition to the pithos tombs that express local elements on the Anatolian coasts, the region is also open to external influences in the EBA and can be traced with tholos and chamber tombs as in the case of Panaztepe. At this point, the common features formed by the local elements in the EBA, from Lesbos to Panaztepe, and then the spread of Aiol migrations should be related to the unique structure of the region rather than a coincidence.

Keywords: Late Bronze Age, Aiolis, Common cultural element, pottery, tomb

DOI Number: 10.9737/hist.2019.794