Ortaçağ Arap-İslam Devletlerinde İlm-i Nücum ve Müneccimlik
Kehanette bulunma arzusu ve astroloji Eskiçağlardan beri milletlerin ve uygarlıkların yakından takip ettikleri bir olgu olmuştur. Bu kavramlar fetih hareketleri sonucunda İslam Devleti´nin hâkim olduğu coğrafyalardan Müslümanlara ve İslam devlet bürokrasisine geçmiştir. İslam dini ve Hz Peygamber tarafından kesin bir şekilde yasaklandığı ifade edilmesine karşın, geleceği merak etme düşüncesi ve insani zafiyetlerden dolayı Müslüman toplumda ve İslam devletlerinin yönetici sınıfı arasında gelecek ile ilgili kehanet ve astroloji varlığını sürdürmüştür. Özellikle, Abbasilerde ve Orta Çağ İslam dünyasında var olan diğer Arap devletleri ilm-i nücûma (müneccimliğe) ilgi göstermişlerdir. Abbasiler (750-1258), Fatımiler (909-1171) ve Endülüs Emevileri (756-1031) dönemlerinde devlet sarayında farklı zamanlarda ve farklı hükümdarlar tarafından birçok müneccim görevlendirilmiştir. Abbasi Döneminde, Ebu Maşer ve İbn Nevbaht, Fatımiler Döneminde İbn Yunus ve Endülüs Emevileri Döneminde İbn İshâk ve Mesleme el-Mecrîtî öne çıkmışlardır. Hatta zaman zaman hükümdarlar müneccimlere danışarak karar alırlardı; bir savaşa veya barışa müneccimlere danışmadan karar verilmezdi.
Anahtar Kelimeler: Astroloji, Müneccimlik, İlm-i nücûm, Abbasiler, Fatımids
DOI Number: 10.9737/hist.2019.813
In Medieval Arab-Islamic States İlm-i Nujûm And Munejjimness
The desire to prophesy and astrology has been closely followed by nations and civilizations since ancient times. As a result of conquest movements, these concepts passed from the geographies dominated by the Islamic State to the Muslims and the Islamic state bureaucracy. Although it was stated that by Islamic religion and the Prophet was strictly prohibited, prophecy and astrology continued in the Muslim society and among the ruling class of the Islamic states due to the thought of the future and human weaknesses. In particular, the Abbasids and other Arab states that existed in the medieval Islamic world showed an interest in ilm-i nücûm (munejjimness). During the Abbasid (750-1258), In the Fatımids (909-1171) and Andalusian Umayyad (756-1031) periods, many munejjim were appointed by the rulers of the state palace at different times. Abu Maşer and Ibn Nevbaht in Abbasid Period and Ibn Yunus in the Fatımids Period and Ibn Ishaq and Mesleme al-Mecrîtî came to the fore during the Andalusian Umayyads Period. Even, from time to time the rulers would make decisions in consultation with astrologers; a war or peace decision would not be taken without consulting them.
Keywords: Astrology, Munejjimness, İlm-i nujûm, Abbasids, Fatımids
DOI Number: 10.9737/hist.2019.813