Proposals for a Settlement of the Cyprus Problem according to British Documents (1954-1974)

During the early 1950s, the demand for a union with Greece (Enosis) grew stronger among the Greek Cypriot population of Cyprus under the leadership of Archbishop Makarios. The Greek Government raised the issue at the United Nations General Assembly in September 1954, but their demand for self-determination for Cyprus was not adopted. The British Government continued to treat the issue as an internal matter, but the outbreak of an armed Greek Cypriot uprising in Cyprus on 1 April 1955, under the leadership of pro-Enosis Colonel Grivas, led the British Government to call a conference in London on the Cyprus problem in September 1955. Greece and Turkey were invited to attend on behalf of their respective minorities in Cyprus, but there was no representation of the Cypriots themselves. From 1955 to 1974, a series of multilateral talks were held at intervals: bilateral between Turkey and Greece, trilateral between Britain, Turkey and Greece, and inter-communal between Greek and Turkish Cypriots. However, they failed to reach a settlement on the future constitutional arrangements in Cyprus, and the dialogue was consequently suspended. The first tripartite talks on the Cyprus issue were held in London from 29 August to 7 September 1955. Direct Anglo-Cypriot negotiations took place in Cyprus from October 1955 to February 1956. In January 1958, the "Foot Plan" was presented to the British Prime Minister by Sir Hugh Foot. The "Macmillan Plan" was announced in the House of Commons by the British Prime Minister in June 1958. In 1964, representatives of Britain, Turkey, Greece and both Cypriot communities met in London, but the Conference ended in deadlock two weeks later, because the views of the Greek and Turkish Cypriots proved to be irreconcilable. In July 1964, the "Acheson Plan" was introduced, but rejected by the Greeks. In May 1966, the Greek and Turkish Governments began a series of secret exchanges on the relations between their two countries with particular reference to the Cyprus issue. However, nothing emerged. In June 1966, the British Government announced the formation of a commission under Lord Radcliffe and presented the Turks with a plan centred on arranging a date for self-determination to be applied, with certain guarantees for the Turkish Cypriot minority. Intercommunal talks started in June 1968 and continued, with intervals, until 1974 without any success.

Anahtar Kelimeler: Turkey, Greece, Britain, Cyprus

DOI Number: 10.9737/hist.2019.796

1951-1954 yılları arasında Yunanistan ile olan bir birlik talebi (Enosis), Kıbrıs Rumları arasında, Başpiskopos Makarios önderliğinde, o sırada İngiliz Kraliyet Kolonisi olan, Kıbrıs´ta güç kazandı. Eylül 1954´te Yunan Hükümeti, konuyu Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda gündeme getirerek resmen sahiplendi. Ancak, Kıbrıs için kendi kaderini tayin hakkını talep eden Birleşmiş Milletler kararını kabul etmedi. İngiliz Hükümeti konuyu bir iç mesele olarak ele almaya devam etti. Ancak Albay Grivas´ın önderliğindeki Kıbrıslıların Millî Mücadele Örgütü (EOKA) 1 Nisan 1955´te Kıbrıs´ta silahlı bir ayaklanmasının patlak vermesine yol açtı. Bunun üzerine İngiliz Hükümeti Londra´da Eylül 1955´te Kıbrıs sorununu görüşmek için bir konferans toplamaya karar verdi. Yunanistan ve Türkiye bu konferansa Kıbrıs´taki kendi azınlıkları adına davet edildi. Fakat Kıbrıslıların kendileri davet edilmedi. 1955-1974 yılları arasında, Türkiye ile Yunanistan arasında ikili, İngiltere, Türkiye ve Yunanistan arasında üç taraflı ve Kıbrıslı Rumlar ile Kıbrıslı Türkler arasında toplumlararası olmak üzere bir dizi çok taraflı görüşmeler yapıldı. Bu görüşmeler sonucunda 1960´da Kıbrıs Cumhuriyeti kuruldu. Ancak cumhuriyet çok fazla yaşamadı ve 1963´te yıkıldı. 1964´te İngiltere, Türkiye, Yunanistan ve her iki Kıbrıs toplumunun temsilcileri Londra´da bir araya geldi. Fakat görüşmeler ancak iki hafta sürdü. Çünkü Kıbrıslı Rumların ve Türklerin görüşleri birbirinden oldukça uzaktı. Mayıs 1966´da Türk ve Yunan Hükümetleri iki ülke arasındaki ilişkiler ve Kıbrıs sorununun çözümü konusunda bir dizi gizli görüşme yaptı. Ancak bu görüşmelerden de hiçbir sonuç çıkmadı.

Keywords: Türkiye, Yunanistan, İngiltere, Kıbrıs

DOI Number: 10.9737/hist.2019.796