İran Devrimi ve Şii İslam: İran Devriminde İslam'ın Rolü Ne Odu?

Bu makale, İran devriminde Şia İslam'ın rolünü açıklamaktadır. Ayetullah Humeyni'nin ömr-ü hayatındaki din adamı olarak popülaritesi ve dini inançlarına olan güçlü bağı onu İran devriminin doğal lideri haline getirdi. Bahse konu devrim hareketinin Muhammed Rıza Şah döneminde İran toplumunda yaşanan farklı sosyo-ekonomik sorunlar ile derin bir bağlantısı oldu. Ve Humeyni Shia İslam´dan gelen karizmatik kimliği bu tarihsel olayın ortaya çıkmasındaki farklı sosyo-ekonomik sorunların kullanılmasında çok önemli bir rol oynadı. İmam Hüseyin efsanesi (Kerbela) ve törenlerini yas günlerinde kullanarak Ayetullah Humeyni katılımcı aktivist ve toplumsal liderler arasında etkili bir iletişim kanalı sağlayarak İran halkının hoşnutsuzluğunu devrimci bir harekete dönüştürmeyi başardı. Aynı zamanda Humeyni'nin Şah´ın rejimine karşı olan kitleleri siyasi bir seferberlik anlayışı içerisinde harekete geçirecek bir mekanizmayı sağlamada başarılı oldu.

Anahtar Kelimeler: İran, Şia İslam, İran Devrimi, Ayetullah Humeyni, Muhammed Rıza Şah

Doi Number :http://dx.doi.org/10.9737/historyS689

This article examines the role of Islam in the Iranian revolution. It is safe to say the Iranian Revolution had a deep connection with the different socio-economic problems that encumbered Iranian society under Mohammed Reza Shah (r.1941-79). And that Shi'a Islam played a crucial role in this historical event. Using the mourning day of the Imam Hussein (the Karbala event) and the ceremonies associated with it, Ayatollah Khomeini was able to transform the Iranian people's discontent into a revolutionary crisis by providing an effective channel of communication between the participant activists and the leaders of the Iranian Revolution. At the same time Khomeini was able to provide a mechanism for the political mobilisation of the masses against the Shah's regime.

Keywords: Iran, Islamic Revolution, Ayatollah Khomeini, Mohammed Reza Shah

Doi Number :http://dx.doi.org/10.9737/historyS689