İstanbul´daki Katolik Ermeni Gruplarının Problemleri ve Papalığın Müdahaleleri ( 19. yy)

İstanbul Ermenileri arasında meydana gelen ihtilaflar Katolik misyonerlerin çalışmaları sonucu onsekizinci yüzyıl´da başlamıştır. Katolikleşen Ermeniler, Ermeni Patrikhanesi ile aynı çatı altında yaşamak istememişler ve bunun sonucunda birçok tartışmalar meydana gelmiştir. Ermeni Patrikhanesi ile problem yaşayan Katolik Ermenilerin kendi aralarında da birçok ihtilafları olmuştur. Katolik Ermenilerden bir grup kadim adetlerini sürdürmek isteyerek patrik ve piskoposlarını kendi cemaat meclislerinde seçmek istemişlerdir. Diğer Katolik Ermeni grup ise bu seçim hakkını Papalığın himayesine vermek istemiştir. Hatta kilise, hastane ve mektep gibi cemaate ait olan malları Papalığın otoritesi altına almaya çalışmışlardır. Bu noktada Osmanlı hükümeti birinci grubu desteklemiştir. Çünkü Osmanlı hükümetine göre Katolik Ermeniler üzerinde papanın ruhani bir gücü olmasına karşın sivil bir yetkisi yoktu. Hastane, mektep ve kilise gibi cemaate ait olan mallar üzerinde Papalığın hiçbir tasarruf hakkı bulunmamaktaydı. Papalık makamı ise Osmanlı Devleti´nin elinde bulunan bu yetkiyi görmezden gelmiş ve doğudaki Katolikler üzerindeki hâkimiyetini genişleterek merkezi gücünü kuvvetlendirmek istemiştir. İşte Papalığın doğudaki Katolik kiliselerini kendi çatısı altında toplama siyaseti ve bunu en başta Katolik Ermeniler içerisinde uygulamaya çalışması İstanbul´daki Katolik Ermeniler içerisinde büyük tartışmaların yaşanmasına neden olmuştur.

Anahtar Kelimeler: İstanbul, Ermeni, Katolik, Papalık, Mihitarist,

Doi Number :http://dx.doi.org/10.9737/hist_568

Internal strife among Istanbul Armenians started as a result of Catholic missionary activities. After becoming Catholic, Catholic Armenians did not wish to live under the religious authority of Armenian Patriarch and this fact caused many disputes. These disputes remained unsolved until the first decades of the nineteenth century. Catholic Armenians also had some disputes among themselves. While a group of Catholic Armenians wanted to carry on their ancient tradition and elect their own patriarch and bishops at their councils, another Catholic Armenian group wanted to transfer this right to Papacy. The latter group even tried to hand over the control of Armenian community properties, such as churches, hospitals and schools to the Papacy. In that respect, the Ottoman administration supported the former group. According to the Ottoman administration the Pope had clerical authority over Catholic Armenians but not a civil one. The Papacy had no legal right to Armenian community properties such as hospitals, schools and churches. However, the Papacy ignored Ottoman sovereignty and still tried to widen its authority over the eastern Catholics. The Papacy's policy to gather all the eastern Catholic churches under its control and its actions to implement this policy among the Catholic Armenians caused great disputes among the Catholic Armenians of Istanbul.

Keywords: Istanbul, Armenians, Catholic, Protestant, Pope, Mechitarist,

Doi Number :http://dx.doi.org/10.9737/hist_568