Yıl:2019   Cilt: 11   Sayı: 2   Alan: Tarih

  1. Anasayfa
  2. Makale Listesi
  3. ID: 1370

Derya Coşkun

Mâzenderân´da Siyasî İki Cereyan; Marâşî ve Kiyâ Anlaşmazlığı

Bazı coğrafyalar vardır ki sahip olduğu konum itibariyle içinde oluşan siyasi güçlerin durumu hakkında önemli bilgiler verir. Bu durum bazen çok güçlü devletlerin bazen de yerel beylikten öteye geçemeyen zayıf siyasi teşekküllerin varlığına etki eder. Bu nedenle geçit vermeyen zor şartlara sahip bölgelerde büyük ve güçlü siyasi teşekküllerden söz etmek neredeyse imkânsızdır. Zor coğrafî şartlara sahip olması hasebiyle dikkat çeken Mâzenderân da sadece siyasi değil dinî anlamda da farkındalığı olan bölgeler arasında yerini almıştır. Şiâ´nın bu topraklarda filizlenmesi de Mâzenderân´ın dış çevreyle doğrudan etkileşim sağlayamamasının doğal sonucudur. Mar´âşî seyitlerinin çalışmalarıyla sûfî çerçevede kabul edilir hale gelen Şiâ, Sâdât-ı Marâşî´nin kuruluşuyla siyasi bir yapı kazanmıştır. Görünürde dinî ağırlıklı gerçekte ise siyasi nedenlere bağlı çatışmaların merkezi olan Mâzenderân, Bâvendilerin siyasi güçlerini kaybetmeleriyle Kiyâların etkin olduğu bir yer haline gelmiş fakat Mar´âşîlerin Mâzenderân topraklarında devlet kurmalarıyla durum değişmiştir. Bu bağlamda Kiyâlar ve Marâşîler arasında ortaya çıkan anlaşmazlıklar ve akabinde yaşanan savaşlar makalenin ana konusunu oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Mâzenderân, Marâşî, Seyit, Kiyâ, Şiâ.

DOI Number: 10.9737/hist.2019.727


Two Political Currents in Mazandaran: The Marashi and Kia Conflict

There are some geographies which, by virtue of their location, provide some important information about political powers that form in those lands. This situation influences the existence of sometimes very powerful states or sometimes weak political formations at the level of local principalities. Therefore, it is almost impossible to mention great and powerful political formations in regions with difficult conditions of accessibility. Mazandaran, which attracts attention due to its difficult geographical conditions, has taken its place among the regions which involve a recognition in both political and also religious terms. The fact that Shia sprouted in this region is a natural result of the fact that Mazandaran could not directly interact with external environment. Shia, which became accepted in Sufi circles thanks to the efforts of Marashi sayyids, gained a political nature with the establishment of Sadat-i Marashi. Turning into a centre of conflicts due to reasons that were apparently religious but actually more political, Mazandaran became a place dominated by the Kia dynasty when the Bavand dynasty lost its political power but the situation changed when the Marashi dynasty established a state in the region. Conflicts that emerged between the Kia and Marashi dynasties and the resulting wars form the main topic of the current article.

Keywords: Mazandaran, Marashi, Sayyid, Kia, Shia

DOI Number: 10.9737/hist.2019.727


379