Millî Mücadele Döneminde Amasya ve Havalisinde Pontus Terörüne Karşı Alınan Tedbirler ve Kuva-ı Takibiye Kumandanlığının Kurulması Çalışmaları

Millî Mücadele döneminde Batı Cephesinde Yunanlılarla savaş devam ederken batılı devletlerden aldıkları destekle Karadeniz Bölgesi´ndeki Hristiyan ahali, Pontus Devleti´ni yeniden canlandırmak üzere harekete geçmiştir. Kurdukları çetelerle Türk ahalinin yaşadığı köy, kasaba ve şehirlerde çeşitli yöntemler kullanarak saldırı ve eylemlerde bulunmuşlardır. Eylemler öldürme, gasp, yakma, tecavüz ve soygun şeklinde cereyan etmiştir. Bu eylemelere maruz kalan yerlerden biri de Amasya ve havalisi olmuştur. Rum çetelerinin Amasya mıntıkasındaki asayişi ve güvenliği tehdit edici faaliyetlerine karşı ciddi önlemler almak gerekmiştir. Bölgede baş gösteren bozguncu hareketler hakkında hükümete, Erkan-ı Harbiye Umumi Riyaseti´ne, ilgili vekâletlere ve TBMM´ne bilgi verilmiştir. Bu girişimlerin ardından konu meclise getirilmiş, meclisin gizli oturumunda tartışmalar yapılmıştır. Mecliste yapılan müzakerelerin ardından bölgede asayişi sağlayacak ve Pontusçu faaliyetleri engelleyecek kararlar alınmıştır. Bu kapsamda, bir kısım jandarma birlikleri ile 15. Tümen ve 5. Kafkas Tümenine bağlı alaylardan bazıları bölgeye gönderilmiştir. Bununla yetinilmeyip karargâh merkezi Amasya olan Merkez Ordusu kurulmuştur. Alınan tedbirlerden diğerleri ise; bölgede sıkıyönetim ilanı, İstiklal Mahkemesinin kurulması, Rumların göç ettirilmesi, silahların toplanması, bir kısım güvenlik teşkilatlarının kurulması ile Amasya ve Havalisi Kuva-yı Takibiye Kumandanlığını kurma çalışmalarıdır. Bu çalışmada, Pontusçu Rumların bölgede yarattıkları bozguncu hareketlere karşı alınan tedbirler hakkında bilgi verilecektir.

Anahtar Kelimeler: Millî Mücadele, Amasya, Terör, Pontus, Merkez Ordusu

DOI Number: 10.9737/hist.2020.940

While the war going on with the Greek military forces in the western front, The Christian community started to establish the Pontus Greek State again in the Black sea Region with the support of the western countries. They raid villages, towns and cities where the Muslim people lived with the armed bands they established. These events involved murder, mug, arson, rape and robbery. These events also happened in Amasya province. Serious precautions had to be taken in Amasya province against these events which threatened the safety and security of the local people. Then necessary information was given to the Government, Headquarters of Turkish Military forces, related ministries and Turkish Grand Assembly. After these attempts the issues was brought to the Turkish Grand Assembly and secret sessions were held there. After the discussions held in The Turkish Grand Assembly, some decisions were taken to establish the safety and security in the province to prevent the raids of the Pontus gangs. Some military forces such as 15th division and 5th Caucasian were sent to the province. Then, the Central Army was established whose headquarters was in Amasya. The other precautions taken in the province were the declaration of martial law, establishment of Independence Courts, deportation of Greek people in the province, collection of guns from the Greek people, establishment of some security forces such as Kuva-ı Takibiye Forces. In this study, some knowledge is given about the precautions taken in the province against the catalytic attempts of Pontus Greek gangs.

Keywords: National Struggle, Amasya, Terror, Pontus, Central Army.

DOI Number: 10.9737/hist.2020.940