Cumhuriyetin İlk Yıllarında Toplumla Bütünleşme Projesi Olarak Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti

1930'lu yıllar gerek 1929 yılında patlak veren küresel ekonomik kriz, gerekse de Türk devrimi ekseninde yürütülen modernleşme programlarının toplumsal yansımaları sebebi ile yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti açısından iktisadi ve siyasi alanlarda bir arayış dönemi olmuştur. Bu dönemin en önemli özelliklerinden biri, üretim ilişkilerinin devletçi iktisat politikası benimsenerek yeniden düzenlenmesidir. Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti, bu dönüşüm sürecinde devlet politikaları paralelinde halkın yönlendirilmesi görevini üstlenen önemli bir kurum olarak bu çalışmanın konusunu oluşturur. Cemiyetin öncelikli görevi, küresel kriz sebebi ile iktisadi alanda yaşanan daralmaya karşılık olarak ithalat dengesinin sağlanması ve sermaye birikimi elde edilebilmesi bakımından halkın tüketim alışkanlıklarını değiştirerek tutumlu bir yaşam biçiminin ve yerli ürün kullanma alışkanlığının topluma yayılması olmuştur. Bu görevinin yanı sıra, cemiyet Türk devrim ilkeleri ile şekillenen devletin egemen ideolojisinin, devam etmekte olan ulus inşa sürecinin bir parçası olarak toplumda kök salması için faaliyet göstermiştir. Bu çalışmada, 1930'lu yılların devletçilik politikalarının en yoğun uygulandığı dönemde Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti, Louis Althusser tarafından ortaya konulan devletin ideolojik aygıtları kavramlaştırması çerçevesinde ele alınarak, Cemiyetin devletin vermiş olduğu bu misyonu nasıl ve ne şekilde gerçekleştirdiği incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti, Devletçilik, İktisat ve Tasarruf Dergisi, Tasarruf ve Yerli Malı Haftası, Devletin İdeolojik Aygıtları.

DOI Number: 10.9737/hist.2019.734

The 1930s were a period of pursuit in economic and political fields for the newly established Turkish Republic due to both global economic crisis that broke out in 1929 and social reflections of the modernization programs carried out in the axis of Turkish Revolution. One of the most important features of this period is the reorganization of the production ties with the adoption of statist economic policy. The National Economy and Savings Society constitutes the subject of this study as an important institution that undertakes the task of directing people of the Republic in the direction of state policies during this transformation process. The prior task of the Association was to spread the habit of having an economical way of life and preferring national goods by changing the consumption habits of the people in order to achieve a balance of imports and capital accumulation against the economic recession stemming from the global crisis. In addition to this task, the institution was active in order to be sure that, as a part of the ongoing nation-building process of the state, the sovereign ideology seep into the people of the Republic. In this study, how and in what way the National Economy and Savings Society fulfilled the duty given by the state through considering in the axis of the conceptualization of ideological apparatus of the state developed by Louis Althusser in a period when the state policies of the 1930s were applied most intensively was examined.

Keywords: National Economy and Savings Society, Statism, Economics and Saving Magazine, Savings and National Products Week, Ideological Apparatus of the State.

DOI Number: 10.9737/hist.2019.734