Osmanlı Devleti´nde Elçi Mübadelesi

Karşılıklı diplomasi temelli uluslararası ilişkilerde en önemli husus, devletlerin hak ve ödevlerindeki mütekabiliyettir. Diplomatik ilişkilerin ana unsuru elçiler ve elçilik faaliyetleri olduğundan mütekabiliyet hususunun en somut örnekleri de bu sahada gözlemlenmiştir. Bu husus elçilik faaliyetlerine denklik ve eşitlik olarak yansımış; elçilikle ilgili uygulamalar herhangi bir tarafın üstünlüğüne mahal vermeyecek şekilde düzenlenmeye çalışılmıştır. Bu şekilde mütekabiliyet hususuna ve devletlerin eşitliği ilkesine göre şekillenen uygulamalardan birisi de elçi mübadelesidir. Özellikle devletlerarası antlaşmaların tasdiki amacıyla gerçekleştirilen elçi mübadelesi, yüklendiği anlam itibariyle elçilerin karşılıklı ve çoğu zamanda eş zamanlı olarak görevlendirilmesiyle gerçekleştirilmiştir. Osmanlı tarihinde daha çok sınır komşusu devletlerle yapılan elçi mübadeleleri, iki ülke sınırında icra edilen ve çeşitli sembolik anlamlar yüklenen merasimlerle gerçekleştirilmiştir. Elçi mübadelelerinin Osmanlı tarihindeki örnekleri, hem uluslararası ilişkilerin teşrifat boyutuna ışık tutmakta hem de Osmanlıların diğer devletlere karşı duruşuna dair önemli bilgiler içermektedir.

Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Elçi, Elçi Mübadelesi

DOI Number: 10.9737/hist.2020.821

The most important issue in international relations based on mutual diplomacy are the reciprocity of the rights and duties of states. Since the main elements of diplomatic relations are ambassadors and embassy activities, the most concrete examples of reciprocity have been observed in this field. This was reflected in the embassy activities as equivalence and equality; embassy practices have been tried to be arranged in a way that does not allow superiority of any party. In this way, one of the practices shaped according to the issue of reciprocity and the principle of equality of states is the ambassador exchange. The exchange of ambassadors, especially for the purpose of ratification of interstate treaties, was realized by the mutual and often simultaneous assignment of ambassadors in the sense attributed to this term. In the Ottoman history, the exchange of ambassadors, mostly with neighboring states, were carried out with ceremonies performed at the borders of two countries and attributed various symbolic meanings. The examples of the ambassador exchanges in the Ottoman history shed light on the protocol dimension of the international relations and contain important information about the Ottomans' stance against the other states.

Keywords: Ottoman State, Ambassador, Ambasssador Exchange

DOI Number: 10.9737/hist.2020.821