Osmanlı Döneminde Selanik Hanları ve Sakinleri

Bir liman ve ticaret şehri olan Selanik Türkler, Rumlar, Yahudiler, Bulgarlar, yabancı asıllı Levantenler gibi çok çeşitli etnik toplulukların yaşadığı kozmopolit bir yapıya sahipti. Ticari faaliyetlerin ve zanaatların geliştirilmesi için özel bir gayret gösteren Osmanlılar bedesten, han, kervansaray, çarşı ve dükkânlar inşa ettirerek şehirde ticari bir merkez oluşturmuştur. Bu merkezin önemli unsurlarından biri olan hanlar, yolcu hanları ve ticaret hanları olarak şehrin sosyo-ekonomik hayatında önemli bir rol oynamıştır. Yolcu hanlarında yolcular, resmi görevliler, gezginler, askerler, esirler ve göçmenler konaklamış, ticari nitelik taşıyan hanlarda ise esnaf, zanaatkâr, tüccar ve diğer meslek erbabı faaliyet göstermiştir. Osmanlı´nın son döneminde ise konaklama ve ticaretin dışında bazı hanlar eşkıyanın toplandığı ve bombalama olaylarına hedef olan mekânlar olarak kendinden söz ettirmiştir. Zaman zaman hijyen ve konfor açısından yabancı gezginlerin eleştirisine maruz kalsa da hanlar sakinlerinin ihtiyaçlarını asgari şartlarda karşılamaya devam etmiştir. XIX. yüzyılda ise geleneksel hanlardan farklı olarak şehirde çoğu rıhtım üzerinde olmak üzere Avrupa standartlarında yeni oteller açılmıştır. Modern binalı, temiz ve konforlu olan bu oteller yolcular tarafından tercih edilmiştir. Şehri etkileyen yangınlardan hanlar da nasibini almış, birçoğu ortadan kalkmıştır. Özellikle 1917 yılında çıkan büyük yangın sırasında otellerin ve büyük hanların çoğu yanmıştır. Bir kısım hanlar ise zamanın tahribatına dayanamayarak yıkılmış, yerlerini otel veya başka yapılara bırakmıştır. Zaman zaman hijyen ve konfor açısından yabancı gezginlerin eleştirisine maruz kalsa da hanlar sakinlerinin ihtiyaçlarını asgari şartlarda karşılamaya devam etmiştir. XIX. yüzyılda ise geleneksel hanlardan farklı olarak şehirde çoğu rıhtım üzerinde olmak üzere Avrupa standartlarında yeni oteller açılmıştır. Modern binalı, temiz ve konforlu olan bu oteller yolcular tarafından tercih edilmiştir. Şehri etkileyen yangınlardan hanlar da nasibini almış, birçoğu ortadan kalkmıştır. Özellikle 1917 yılında çıkan büyük yangın sırasında otellerin ve büyük hanların çoğu yanmıştır. Bir kısım hanlar ise zamanın tahribatına dayanamayarak yıkılmış, yerlerini otel veya başka yapılara bırakmıştır.

Anahtar Kelimeler: Osmanlı, Selanik, Yolcu Hanları, Ticaret Hanları, Otel.

DOI Number:10.9737/hist.2021.1017

Thessaloniki, a port and trade city, had a cosmopolitan fabric including a wide variety of resident ethnic communities such as Turks, Greeks, Jews, Bulgarians, and Levantines of foreign origin. The Ottomans, who endeavored to develop commercial activities and crafts, built a covered Turkish bazaar, inn, caravanserai, bazaar and shops and established a commercial center in the city. The inns, important elements of this center, played a vital role in the socio-economic city life as traveler and commercial inns. Travelers, officials, explorers, soldiers, prisoners and immigrants were accommodated in the traveler inns, while shopkeepers, craftsmen, merchants and other professionals stayed in the commercial inns. Certain inns were mentioned as places where bandits gathered apart from accommodation and trade and were targeted in bombings. Although it was often criticized by foreign travelers for hygiene and comfort, the inns continued to meet the residential needs with minimum satisfaction. Unlike traditional inns, new hotels, mostly built on the docks, with European standards were built in the city during the XIX. century. These hotels with modern buildings, clean and comfortable were preferred by the travelers from then on. Although it was often criticized by foreign travelers for hygiene and comfort, the inns continued to meet the residential needs with minimum satisfaction. Unlike traditional inns, new hotels, mostly built on the docks, with European standards were built in the city during the XIX. century. These hotels with modern buildings, clean and comfortable were preferred by the travelers from then on. The inns were also affected by the fires started in the city as the majority of them were burned down. Especially during the great fire that broke out in 1917, most of the hotels and large inns were destructed. Some inns, on the other hand, collapsed with time and were replaced by hotels or other buildings.

Keywords: Ottoman, Thessaloniki, Traveler Inns, Trade Inns, Hotel.

DOI Number:10.9737/hist.2021.1017