Osmanlı Sosyoekonomik Hayatında Uyuşturucu Madde Kaynaklarının Arz Boyutu: Haşhaş ve Kenevir Bitkisi

Haşhaş ve kenevir, tarihsel süreç içerisinde farklı alanlarda talep gören bitkiler olarak dikkati çekmiştir. Bu bitkiler içerisinde haşhaştan elde edilen afyon ile kenevirden elde edilen esrar, farklı alanlara hitap etmiş olsa da bazı alanlarda ortak kullanıma sahiptir. Bunların başında her iki bitkinin de uyuşturucu özelliği nedeniyle tıbbî sahada ağrı giderici ve tedavi edici özellikleri yanında, keyif amacıyla kullanılan ve talep gören ürünler olmasıdır. Eski toplumlarda olduğu gibi Osmanlı toplumunda da afyon ve esrar bir taraftan sağlık sektörünün vazgeçilmez ürünleri olmuş diğer taraftan da gizli bir şekilde keyif amacıyla kullanılmıştır. Afyon ve esrarın farklı amaçlarla kullanılması ise her bir amaca uygun arz ve talep piyasanın oluşmasını sağlamıştır. Bu süreçte Osmanlı Devleti´nde afyon ve esrar maddelerinin sağlık sektöründe kullanılması amaçlandığı için üretimden başlayarak, pazarlama ve satış süreçlerini de içine alan bir piyasa düzeni oluşturulmaya gayret edilmiştir. Buna karşı keyif amacıyla kullanıma yönelik ise mücadele politikaları benimsenmiştir. Osmanlı ekonomik ve toplumsal hayatında önemli yeri olan haşhaş ve kenevir bitkisini uyuşturucu madde arzı boyutuyla ele alan bu çalışma, uyuşturucu maddeye kaynaklık eden afyon ve esrarı, Osmanlı sosyoekonomik yapısı çerçevesinde tahlil etmeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler: Arz, Uyuşturucu, Afyon, Esrar, Osmanlı.

DOI Number: 10.9737/hist.2020.953

Poppy and hemp have attracted attention as plants that are in demand in different areas in the historical process. Although among these plants, opium obtained from poppy and cannabis obtained from hemp addressed to different areas they have common use in some areas. First of all, because of the sedative properties of both herbs, they are used and demanded for pleasure purposes, besides the pain relieving and therapeutic properties in the medical field. As in old societies, in Ottoman society, opium and cannabis are indispensable products of the health sector on the one hand, and on the other hand, they are used secretly for pleasure. The use of opium and cannabis for different purposes enabled the supply and demand market suitable for each purpose. In this process, as the opium and cannabis materials were intended to be used in the health sector in the Ottoman Empire, an effort was made to create a market order that includes marketing and sales processes, starting with production. On the other hand, fight policies have been adopted against the use for pleasure. This study, which deals with poppy and hemp plants, which have an important place in Ottoman economic and social life, with their drug supply dimensions, aims to analyze poppy and hemp that are sources of drugs within the framework of Ottoman socioeconomic structure.

Keywords: Supply, Drug, Opium, Cannabis, Ottoman.

DOI Number: 10.9737/hist.2020.953