Pargalı İbrahim Paşa´nın Müsadere Olunan Muhallefatı ve Mal Varlığına Ait Kayıtlar

Küçük yaşta esir alındıktan sonra Bosna Valisi İskender Paşa'nın kızı Mihrişah Hatun´a köle olarak verilen İbrahim Paşa Mihrişah Hatun tarafından I. Selim'e hediye edildi. İbrahim Paşa Şehzade Süleymanla birikte büyüdü ve onun sevgisini kazandı. Şehzadenin I. Süleyman olarak tahta geçişi ve yükselişiyle İbrahim Paşa'nın da ikbal güneşi parladı ve 28 yaşında en yüksek mevkiye kimsenin alışık olmadığı bir şekilde geldi. İktidarının zirvesindeyken artan gururu ve muhaliflerinin suçlamaları 15 Mart 1536 gecesi idam edilmesine neden oldu. 1495´te Parga´da başlayan hayatı bir ramazan gecesi Topkapı Saray´ında 41 yaşındayken son buldu. İdamının ardından malları hazine için müsadere edildi. Kronikler ve elçi raporları İbrahim Paşa´nın kudretli bir sadrazam olmasından başka göz alıcı zenginliğine de vurgu yapmışlardır. Birçok köleye, değerli taşlara ve sayısız mala sahip olduğu ifade edilen İbrahim Paşa´nın mal varlığının boyutlarının ne olduğu bu makalenin esas sorusunu oluşturmuştur. Bu bağlamda, Pargalı İbrahim´e ait muhallefat defteri kronikler ve elçi raporlarıyla karşılaştırmalı bir şekilde incelenmiştir. Başkanlık Osmanlı Arşivi'nde 12349-L numaralı muhallefat defteri ile birlikte altı adet defterin analizi sonrasında elde edilen sonuçlar göstermiştir ki bazı eksiklere rağmen İbrahim Paşa´nın zenginliği söylenenleri haklı çıkaracak boyutlara erişmiştir. Çalışmada önce İbrahim Paşa´nın hayatı, ardından mal varlığıyla ilgili elde edilen veriler ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler: Pargalı İbrahim Paşa, Kanuni Sultan Süleyman, mülk, tereke, müsadere.

DOI Number:10.9737/hist.2021.1023

İbrahim Pasha, who was given as a slave to Mihrişah Hatun, daughter of Bosnian Governor İskender Pasha, after being taken captive at a young age, was gifted to Selim I by Mihrişah Hatun. He grew up with İbrahim Şehzade Süleyman and gained his love. With the accession and ascension of the prince to the throne as Suleyman I, the prosperous sun of Ibrahim Pasha shined, At the age of 28, he came to the highest administrative position in a way that no one is used to. His rising pride at the height of his power and the accusations of his opponents led to his execution on the night of March 15, 1536. His life, which started in Parga in 1495, ended at the age of 41 in Topkapı Palace on a Ramadan night. After his execution, his estate were confiscated for the puplic purse. Chronicles and ambassador reports emphasized the striking wealth of Ibrahim Pasha as well as being a mighty grand vizier. The main question of this article is the extent of the assets of İbrahim Pasha, who is said to have many slaves, precious stones and countless properties. In this context, the estate book belonging to Pargali Ibrahim was examined in a comparative way with the chronicles and ambassador reports. The results obtained after the examination of the book numbered 12349-L in the Presidential Ottoman Archive and other six books showed that, despite some deficiencies, the wealth of İbrahim Pasha reached the extent to justify what was said. In the study, firstly, the life of İbrahim Pasha and then the data obtained about his assets were discussed.

Keywords: Pargalı İbrahim Pasha, Suleiman the magnificent, estate, residue, confiscation.

DOI Number:10.9737/hist.2021.1023