Paris Sulh Konferansı’nda Anadolu Toprakları Üzerinde Yunan-İtalya Rekabeti ve Büyük Güçlerin Tutumu
1910 yılında Yunanistan Başbakanı olan Eleftherios Venizelos I. ve II. Balkan Savaşlarında ülke topraklarını genişletmiş ve Megali İdea fikrine ulaşmak için her türlü fırsatı değerlendirmiştir. I. Dünya Savaşı başladığında Venizelos bu savaşı Büyük Yunanistan fikrini gerçekleştirmek için iyi bir fırsat olarak değerlendirmekteydi. Venizelos mevcut durumu iyi bir politikacı refleksi ile okumuş ve savaşın sonunda nimetlerden yararlanmak için savaşa İngiltere ve Fransa’nın yer aldığı blokta girmek için her türlü gayreti sarf etmiştir. Venizelos bu düşünce doğrultusunda savaşa İtilaf devletlerin safında girmiştir. Savaşta galip devletlerin yanında yer alması ve savaşa son anda dâhil olmasına rağmen İtilaf devletlerinin savaşı kazanmasında göstermiş olduğu yararlılıklar dolayısıyla savaş sonrasında Venizelos’un Batı Anadolu toprakları dâhil birçok bölgede toprak talepleri söz konusu olmuştur. Venizelos söz konusu toprak taleplerini 18 Ocak 1919 tarihinde Paris’te açılan Paris Sulh Konferans’ında dile getirmiştir. Paris’te toplanan Sulh Konferansında Batı Anadolu toprakları üzerinde yaşanan en büyük tartışmalar savaş öncesinde ve savaş sırasında İtalya’ya bu topraklar üzerinde verilen sözlerle aynı şekilde Yunanistan’ın savaşa dâhil olması için Yunanistan’a verilen sözler üzerinde olmuştur. Makalede Fransa Dışişleri Bakanlığı Arşivi (Les Archives du Ministère des Affaires Etrangères Français-AMAEF) bünyesinde bulunan ve Paris Sulh Konferansı’nda Yunanistan’ın taleplerini görüşmek üzere kurulan komisyon tutanakları incelenmiş ve Büyük Güçlerin Anadolu toprakları üzerindeki düşünceleri, İtalyanlara karşı tutumları ve İzmir’in işgalinin perde arkası anlaşılmaya çalışılmıştır. Bu açıdan makale konuya yeni bir bakış açısı getirmesi açısından önem arz etmektedir.
Anahtar Kelimeler: Yunanistan, Venizelos, İtalya, İzmir, Oniki Ada, Paris Sulh Konferansı
10.9737/hist.2021.1095
The Greek-Italian Rivalry on The Anatolian Lands And Attitude Of The Great Powers At The Paris Peace Conference
Eleftherios Venizelos, who became the Prime Minister of Greece in 1910 expanded the territories of Greece and took every opportunity to reach the idea of Megali Idea during the Balkan Wars. When World War I erupted, Venizelos considered this war as a golden opportunity to realize the idea of Great Greece. Venizelos evaluated the then-current situation with a capable politician reflex and made every effort to enter the war in order to benefit from the prizes at the end of the war in the bloc where England and France took place. In line with this idea, Venizelos entered the war on the side of the Allies. Despite the fact that he was on the side of the victorious states in the war and was involved in the war at the last moment, Venizelos had territorial demands in many regions, including the Western Anatolian lands due to his contributions to the Allies side in winning the war,. Venizelos expressed his aforementioned territorial demands at the Paris Peace Conference, which was inaugurated in Paris on January 18, 1919, and was organized to prepare the draft agreements that would ensure peace after the war. At the Paris Peace Conference, one of the biggest obstacles that Greece faced with regard to its territorial claims, especially in the Western Anatolia region, was Italy's overlapping claims on this region. In this article, the records of the commission established to discuss the demands of Greece at the Paris Peace Conference and which are stored within the archives of the French Ministry of Foreign Affairs (Les Archives du Ministère des Affaires Etrangères Français-AMAEF) of the commission were examined and it was tried to shed light on the thoughts of the Great Powers on Anatolian lands, their attitudes towards the Italians and backdrop of the invasion of Izmir. Informations about some sessions of these commission meetings are partially discussed in some studies. However, in these studies, the records of the meetings where the Greek demands were discussed were not given in detail with a holistic manner as in this study. In this respect, the article is important in terms of bringing a new perspective to the subject.
Keywords: Greece, Venizelos, Italy, Izmir, Dodecanese, Paris Peace Conference
10.9737/hist.2021.1095