Türkiye'de Modernleşmeci Muhafazakarların Din Olgusuna Yaklaşımları

Din olgusu, muhafazakar dünya görüşü içerisinde oldukça önemli bir yere sahiptir. Muhafazakar düşünce açısından dinin önemi, bireyler için taşıdığı manevi anlamın yanı sıra, toplumsal düzenin devamlılığı için gördüğü işlevden de kaynaklanır. Türkiye´de muhafazakar modernleşme yanlısı düşünürler de benzer bir bakış açısından hareketle dinin toplumsal hayat için taşıdığı önem üzerinde daima hassasiyetle durmuşlardır. Modernleşmeci muhafazakarların din meselesine ilişkin değerlendirmelerinde karşımıza çıkan ana vurgu, dinin toplum için olmazsa olmaz bir kurum olduğudur. Türkiye´deki din politikaları ile ilişkili olarak iki konu daha, Türk muhafazakarlarının dine ilişkin değerlendirmelerinde güçlü bir biçimde kendisine yer bulmuştur. Bunlardan biri, dinin bilim ile uyumlu olduğu ve ilerlemeye engel teşkil etmeyeceği; diğeri ise laikliğin doğru anlaşılamamasından ötürü Türkiye´de din hürriyetinin ihlal edildiğidir. Bu çalışmada modernleşmeci muhafazakarların din meselesine ilişkin yaklaşımları, bu çevrenin, dini, belirtilen üç konu etrafında ele alış biçimlerinden hareketle değerlendirilecektir. Bu yapılırken, modernleşmeci muhafazakarların dine yaklaşımlarının, erken Cumhuriyet dönemi yöneticilerinin ve ideologlarınınkinden hangi noktalarda farklılaştığı veya hangi noktalarda benzerliklerin karşımıza çıktığı soruları da hatırda tutulacak ve bu sorular etrafındaki bazı tespitler de çalışma içerisinde yer bulacaktır.

Anahtar Kelimeler: Muhafazakar modernleşme; din; toplumsal düzen; bilim; laiklik.

DOI Number: 10.9737/hist.2019.754

Religion is a phenomenon which has an important position in the conservative ethos. The importance of the religion for the conservative thought not only stems from its moral content, but also from its function for the social order. Based on a similar perspective, the conservative modernist thinkers in Turkey also has always dwelled sensitively on the importance of the religion for the social life. The main emphasis in the evaluation of the conservative modernists about the religion is its essentiality for the society. Another two issues regarding the politics of religion in Turkey have also found place in the evalution of the Turkish conservatives on religion. One of those is the argument which suggests that religion is compatible with science and therefore won´t constitute an impediment for progress; and the other is the claim that the freedom of religion in Turkey has been violated because of the misunderstanding of secularism. In this study, the conservative modernists´ understanding of religion will be evaluated with reference to their approach towards aforesaid issues. There will also be some observations in the study about the similarities and the differences between the conservative modernists´ perception of religion and that of the governors and the ideologists of the early Republican era.

Keywords: Conservative modernism; religion; social order; science; secularism.

DOI Number: 10.9737/hist.2019.754