Selanik Vilayeti'nde 1908 Genel Seçimleri

Osmanlı Devleti´nde İkinci Meşrutiyet dönemi devlet kademelerinin her birinde yeni bir anlayışın uygulanmaya konduğu bir süreci oluşturmaktadır. Bu noktada, İkinci Meşrutiyet olarak adlandırılan dönemde; İttihat ve Terakki, çok uluslu devletin devamını sağlayabilmek için Osmanlıcılık ideolojisini benimsemiştir. Bu çalışmada meşrutiyet sistemiyle benimsenen Osmanlılık ruhunun yaratılması konusunda atılan adımların Selanik üzerindeki yansımaları incelenmeye ve değerlendirilmeye çalışılmıştır. Analiz sonucunda 1908´de Selanik´te yapılan genel seçimlerde, seçilen toplam on iki mebustan altısının Türk ve Müslüman, üçünün Rum, ikisinin Bulgar ve birinin Yahudi olduğu saptanmıştır. Yani altı Türk ve Müslim mebusa karşılık olarak yine altı gayrimüslim mebus seçildiği görülmektedir. Gerek Selanik mebusları kapsamında düşünüldüğünde ve gerekse Meclisi Mebusan´ın geneli düşünüldüğünde bu gerçek bir Osmanlılık tablosu olarak değerlendirilebilir. Bu noktada İttihat ve Terakki Cemiyeti tarafından benimsenmiş esaslar ve Selanik´te yapılan seçim sonuçları birlikte değerlendirildiğinde, bütün bunlar İttihat ve Terakki´nin gerçekleştirmeye çalıştığı "Osmanlılık" kimliğinin Selanik´e yansımaları olarak değerlendirilebilir. Ancak benimsenen bu Osmanlıcılık anlayışının aksine Selanik´teki azınlıklar Türkiye´deki anayasal rejim ile Makedonya´daki siyasi ve maddi emellerine ulaşabilmeyi hedeflemiş olduklarından iki tarafın uzlaşamayacakları görülmüştür. Azınlıkların amacının Osmanlılık milleti ideali doğrultusunda olmadığı ortadadır aksine onlar meşrutiyet sistemi ve seçimleri ileride Makedonya konusunda talepleri için bir araç olarak görmüş olup Osmanlıdan ayrılma amacıyla meclise gelmişlerdir. Bu noktada gerçek manasıyla bir Osmanlıcılık ideolojisi yaratılamayacak ve bu da imparatorluğun çöküşünü kaçınılmaz kılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Selanik, İkinci Meşrutiyet, İttihat ve Terakki, 1908 Genel Seçimleri, Mebus.

DOI Number: 10.9737/hist.2017.540

Novel approaches were put into practice in each governmental levels during the Second Constitutional Period in Ottoman Empire. At this point, in the Second Constitutional Period, Committee of Union and Progress adapted the ideology of Ottomanism in order to provide the continuance of multinational state. In this study, the reflections of steps taken to create the spirit of Ottomanism on Thessaloniki were tried to be investigated and evaluated. As a result of the analyses, it was determined that out of 12 deputies elected in 1908 general elections, 6 were Turkish and Muslim, 3 were Greek, 2 were Bulgarian, and 1 was Jew. In other words, it was observed that 6 non-Muslim deputies were elected in opposition to 6 Turkish and Muslim deputies. When considered within the scope of both Thessaloniki deputies and the general chamber of deputies, it can be stated that this situation could be viewed as a real Ottomanism picture. At this point, considering both the guidelines adapted by Committee of Union and Progress and the election results in Thessaloniki, all of these can be viewed as the reflections of Ottomanism identity that was tried to be created by Committee of Union and Progress on Thessaloniki. However, in contrast with the Ottomanism approach, it was observed that two sides weren´t able to reach an agreement since the minority in Thessaloniki aimed at achieving their goals related to constitutional regime in Turkey and political ones in Macedonia. It is clear that the aim of minority didn´t comply with the idea of Ottoman Nation. On the contrary, they viewed the constitutional system and elections as a tool to be used in achieving their goals about Macedonia, and they came to parliament in order to separate from Ottoman Empire. At this point, a real Ottomanism ideology wasn´t able to be created, and this situation made the collapse of the empire inevitable.

Keywords: Thessaloniki, Second Constitutional Period, Committee of Union and Progress, 1908 General Elections, Deputy.

DOI Number: 10.9737/hist.2017.540