Yıl:2020   Cilt: 12   Sayı: 4   Alan: Tarih

  1. Anasayfa
  2. Makale Listesi
  3. ID: 1773

Ahmet Yılmaz ORCID Icon

Soğd´un Coğrafi Sınırları ve Bölge´de Büyük Yüeçih Hâkimiyeti

Kadim bir yerleşim merkezi olan Soğd (Soğdiana), tarihin erken dönemlerinden itibaren göçebe kavimlerin ilgisini çeken ve onların ektisi altında kalan bir coğrafyadır. Soğd bilhassa Horasan ve Mâverâünnehir bölgesinde güçlü olmak isteyen kavimler arasında rekabetin ana üssü haline gelmiştir. Bu sebeplerden ötürü Soğd sık sık el değiştirmiştir. Bölgenin sürekli el değiştirmesi ve hareketli bozkır kavimlerinin mevcudiyeti bölgenin net sınırlarını çizmeyi zorlaştırmıştır. Bunlara ilave olarak Soğd bölgesi hakkında bilgi veren kaynaklar arasındaki tutarsızlıklar da söylenebilir. Çalışmamızın konusunu oluşturan Soğd ve onun tarihinde önemli bir yere sahip olan Yüeçiler ise kuzeyden güneye göç ederek bölgeye gelmişlerdir. Yüeçiler ilk zamanlarda Altay dağları civarında ikamet ediyorken daha sonra güney yönünde göç ederek Kansu topraklarına yerleşmişlerdir. Devamında göçebe kavimlerin çoğu zaman yaptığına benzer olarak otlak bulmak amacıyla mücadele etmişlerdir. Bu mücadele Hunlara karşı gerçekleşmiş ve Yüeçiler için hezimetle neticelenmiştir. Daha sonra ise Yüeçiler, Büyük ve Küçük Yüeçiler isimliyle iki kola ayrılmıştır. Hun mağlubiyetin arkasından Büyük Yüeçiler batıya doğru göç etti. Geride kalan kol ise Küçük Yüeçiler´i meydana getirmekteydi ki bu Yüeçiler Tibet´in kuzey dağlarında kalmışlardı. Bu çalışmada Soğd´un coğrafi hudutları ve Büyük Yüeçiler´in bölgeyi istilası üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler: Göçebeler, Mâverâünnehir, Soğd, Yüeçiler.

DOI Number: 10.9737/hist.2020.919


The Geographical Borders of Sogdia and The Greater Yuezhi Dominance in The Region

Sogdia (Sogdiana), which is an ancient settlement, is a region that attracted the attention and influence of nomadic tribes since early periods of history. Sogdia became the center of the rivalry between the tribes who aimed to gain strength in particularly the Khorasan and Ma Wara´un-Nahr regions. For these reasons, the dominance over Sogdia frequently changed hands. This, combined with the presence of migratory steppe tribes made it harder to mark the clear boundaries of the region. In addition to these, the inconsistencies between the sources providing information about Sogdia can be listed as well. The Yuezhi, who are of great importance in the history of Sogdia, came to the region by migrating from the north to the south. The Yuezhi people resided in the vicinity of the Altai Mountains before migrating south and settling in Gansu. Afterwards, as nomadic tribes often do, they struggled to find pasture. This struggle against the Huns resulted in a complete defeat for the Yuezhi. Afterwards, the Yuezhi split into two groups as the Greater Yuezhi and Lesser Yuezhi. After the defeat against the Huns, the Greater Yuezhi migrated southward. The Lesser Yuezhi, on the other hand, settled in the northern mountains of Tibet. In the present study, the geographical borders of Sogdia and the Greater Yuezhi´s invasion of the region will be discussed.

Keywords: Nomads, Ma Wara´un-Nahr, Sogdia, the Yuezhi.

DOI Number: 10.9737/hist.2020.919


588