Tek Parti Dönemi Uzun Mehmet Kömür Bayramı Kutlamaları

Cumhuriyet dönemindeki sanayi atılımlarını gerçekleştirmeyi sağlayacak neredeyse tek enerji kaynağı Zonguldak´ın zengin kömür yataklarıdır. Bu öneminden dolayı Cumhuriyet döneminde kömür tarihinin yazılması önemle ele alınan konuların başında gelmişti. Kömür havzasının ekonomik olarak millileştirilmeye başlanmasıyla birlikte milli bir kömür tarihi yazma çalışmaları da başlamıştı. Kömür tarihi yazma işi Cumhuriyet idaresinin yereldeki şubesi olan Halkevi tarafından yürütülmüştü. Kömür tarihini yazacak Zonguldaklı Türkçü aydınlar kömürün kim tarafından keşfedildiği konusu üzerinde önem durmuşlardı. Bu sorunun cevabını bulmaya çalışan aydınlar elde yazılı belge olmadığı için halk arasında anlatılan hikayeleri derleme yoluna gitmişler ve böylece bir Uzun Mehmet hikayesi yazmışlardı. Kömürün bulunuş hikayesi bu şekilde yazıldıktan sonra sıra Uzun Mehmet ismini ölümsüzleştirmeye gelmişti. Bunun için de kömürün bulunuş tarihi olarak tespit edilen 8 Kasım, Uzun Mehmet Kömür Bayramı olarak ilan edilmişti. Türklerin madenciliğinin de sembolü olarak tasarlanan bu bayram Atatürk döneminde coşkuyla kutlanmıştı.

Anahtar Kelimeler: Zonguldak, Kömür, Uzun Mehmet, Cumhuriyet, Kömür Bayramı.

Doi Number: 10.9737/hist.2016322067

The only source that would realize the industrial progress of Republican period was the abundant coal basin in Zonguldak. Because of this importance, to write history of coal had constituted major topic in Republican period. Meanwhile the coal basin was began to nationalize economically, there was also started to write a national coal history. The task to write history of the coal was carried out by people's house which was the branch of Republican administration in local. The main concerns of Turkist intellectuals from Zonguldak, who wrote the history of the coal in people's house, was to exert by whom the exploration of the coal was made. In order to answer this question, the intellectuals has efforted to compile stories that were told among people because of the inadequate written documents and thus they wrote an Uzun Mehmet story. After writing by whom the exploration of the coal was made in this way, the next business was to make Uzun Mehmet name immortal. For this, 8 November, when the coal was explored by Uzun Mehmet, was declared as Uzun Mehmet Coal Festival. The festival that was designed as the symbol of Turkish mining was celebrated ebullient in Atatürk period.

Keywords: Zonguldak, the Coal, Uzun Mehmet, Republic, Coal Festival

Doi Number: 10.9737/hist.2016322067