Çanakkale Abidesinin İnşaası ve Halkın Yardımları

Türkler açısından Birinci Dünya Savaşı'nın en kanlı cephesi Çanakkale cephesidir. Bu yüzden Türkiye'de Çanakkale şehitlerine yakışır bir abidenin inşa edilmesi meselesi daima gündemde olmuştur. Bunda Çanakkale savaş alanlarındaki İngilizlere, Fransızlara ve sömürgelerine ait bakımlı şehitlikler ve ihtişamlı abideler de kamçılayıcı bir rol oynamıştır. Abide inşası sürecinin önemli adımlarından ilki 1944 yılında açılan proje yarışmasıdır. Bundan tam on yıl sonra temel atma töreni düzenlenmiştir. Bu arada İnşa Komitesi oluşturulmuş ve halktan yardım toplanmaya başlanmıştır. Ancak, inşa sürecinde bir kısım suistimaller yaşandığı ortaya çıkınca halkın yardımları kesilmiştir. Abide inşaatının yarım kalma tehlikesi belirince Milliyet gazetesi 20 Ocak 1958 tarihinde 58 günlük bir yardım kampanyası başlatmıştır. 900 bin lira toplamak için açılan kampanyada 58. günün bitiminde 1.338.144 lira 50 bağış birikmiştir. Toplumun bütün kesimleri yoğun bir şekilde kampanyaya katılmışlardır. Bu kampanya, Türkiye'de özlenen milli birlik ve beraberlik anlayışını yeniden canlandırmış, abide inşaatının tamamlanmasını temin etmiştir.

Anahtar Kelimeler: Çanakkale, Gelibolu, şehitlikler, abide, halk, yardım

DOI Number: 10.9737/hist.2016220343

For the Turkish people, the Çanakkale front is the bloodiest front of World War I. For this reason, the matter of building a monument in Turkey worthy of the Çanakkale martyrs is always a topical issue. Herein, well-kept graves of the martyrs and magnificent monuments belonging to the English and to the French and their colonies on the Çanakkale battlefield also played a key role. The first important step of the building process for the monument was the project competition which started in 1944. Exactly ten years later, a ground-breaking ceremony was held. Meanwhile, a Construction Committee was formed, and fund-raising efforts began. However, the help of the people was cut when some misappropriations were discovered during the building. As this threatened to halt construction on the monument, the Milliyet Newspaper held an aid campaign for 58 days on January 20, 1958. The campaign exceeded its goal of collecting nine hundred thousand lira, garnering 1.338.144,50 lira were collected through fifty grants by the end of the 58th day. All segments of society participated in the aid campaign intensively. This aid campaign regenerated again the long-awaited understanding of national unity and solidarity in Turkey and it made possible the completion of the monument building.

Keywords: Çanakkale, Gallipoli, monument, people, help

DOI Number: 10.9737/hist.2016220343