Yıl:2018   Cilt: 10   Sayı: 4   Alan: Tarih

  1. Anasayfa
  2. Makale Listesi
  3. ID: 1093

Fürkan Çakır

The Turkish Armed Forces on the Eve of 1980 Coup D´etat in the Light of British Documents, January- September 1980

1980 askeri darbesi öncesi Türkiye´nin içinde bulunduğu siyasi, ekonomik ve sosyal koşullar, geniş bir kitleye yayılmış ideolojik kutuplaşmanın silahlı çatışmalara dönüşmesi, Türk ordusunun geçmişteki müdahaleleri de göz önüne alındığında askeri bir darbe ihtimalininin tamamıyla ihtimal dışı olmadığını akıllara getiriyordu. Soğuk Savaş koşullarında Batı Bloğu´nun önemli parçalarından biri olan Birleşik Krallık, yüzlerce yıllık Türk-İngiliz ilişkilerinin etkisi ve derin diplomasi geleneğiyle NATO müttefiki Türkiye´nin içinde bulunduğu durumu çözümlemeye çalışmıştır. Bir darbe ihtimalininin olup olmadığını öngörebilmek isteyen Londra, Türkiye´deki diplomatik misyonlarından yardım almıştır. Bu çalışmanın konusu olan Birleşik Krallık´ın Ankara Büyükelçiliği ve İstanbul Konsolosluğu tarafından kaleme alınan raporlar sadece darbe ihtimalini değil, Türk Silahlı kuvvetlerinin detaylı bir analizini, geçmiş darbe tecrübelerini ele alırken ülkenin içinde bulunduğu siyasi, ekonomik ve toplumsal krizlerin ordu tarafından nasıl algılandığını da yansıtmaktadır. Bu raporlar Londra tarafından dikkatlice takip edilmiş, özellikle de askeri okullardaki öğrenciler arasında yaşandığı raporlarda iddia edilen kutuplaşmalar hakkında daha geniş bilgiler talep edilmiştir. İngiliz dışişlerinin 1980 askeri darbesinden kısa bir süre önce Türk Silahlı Kuvvetleri´yle ilgili yaptığı tespitlerin bu alanda yapılacak çalışmalara yeni bir bakış açısı kazandıracağını umut ediyoruz.

Anahtar Kelimeler: Türk Silahlı Kuvvetleri, 1980 Darbesi öncesi Türkiye, Birleşik Krallık, 1960 ve 1971 Müdahaleleri

DOI Number: 10.9737/hist.2018.607


İngiliz Belgeleri Işığında 1980 Askeri Darbesi Öncesi Türk Silahlı Kuvvetleri, Ocak- Eylül 1980

Political, economic and social conditions of Turkey pre 1980 coup period, evolving of ideological polarization to clashes of arms, considered the previous interventions into politic life of Turkish Army as well, brought mind that a possibility of Coup was not improbable. In the Cold War circumstances, as an important part of Western Block, The United Kingdom tried to analyze her NATO ally´s conditions by using her rooted diplomacy tradition and the relations with Turkey throughout the centuries. British foreign office asked for help from British missions in Turkey in order to foresee whether exist a coup possibility or not. The memorandums, as subjects of this study, which was written up by British Embassy to Ankara and British Consulate to İstanbul deal with not only a possibility of a coup but also an exhaustive analyze of Turkish Armed Forces and previous intervention experiences, on the other hand it shows that how politic, economic and social scenes of the country were to be perceived by the High Command. These reports had closely been followed by Foreign and Commonwealth Office, furthermore demanded more information on allegations that there was a sharp ideological polorization among cadets in War Academy in İstanbul. We hope that the thoughts produced by the British diplomats about Turkish army shortly before 1980 coup d´etat, would give a new perspective for works in this field.

Keywords: Turkish Armed Forces, Turkey before 1980 coup d´etat, The United Kingdom, Military Interventions of 1960 and 1971.

DOI Number: 10.9737/hist.2018.607


829