Türk Tarih Öğretiminde Psiko-Sosyal Açıdan Savaşlar ve Yansımaları (1914-1939)

Bu çalışmada amaç Türk tarih öğretiminde psiko-sosyal açıdan savaşlar ve yansımalarını incelemektir. Çalışmada tarihsel metot kullanılmıştır. Birincil kaynak olarak, Türkiye´de Maarif Vekâleti bünyesinde 1914-1939 yılları arasında okutulan tarih ders kitapları kullanılmıştır. Ders kitapları doküman incelemesi yolu ile incelenmiştir. Bahsi geçen ders kitaplarında Balkan Savaşları, Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı´nın yansımaları değerlendirilmiştir. Tarihsel anlatılar bir yönüyle toplumsal savunma mekanizmasının devreye girmesi anlamına gelmektedir. Bu savunma mekanizması iç ve dış toplumsal olaylara tepki gösterilmesi demektir. Adına grup davranışı ya da toplumsal tepki diyebileceğimiz bu eylemler; aşağılanma, göçe zorlanma, ölümler, kayıplar, açlık, taciz ve tecavüze maruz bırakılma gibi dramatik ve travmatik olaylar karşısında ortaya çıkmaktadır. Tarihsel anlatı, tarihsel metinler ve tarih ders kitapları bu ruhsal olayların birer uzantısı olarak görülebilir. Resmî tarih yazımında Balkan Savaşları hem bir felaket hem de göç/yerinden edilme olguları bakımından açık bir şekilde kendine yer edinmiştir. Savaşın yol açtığı ölümler, kayıplar ve insanların yaşadıkları yerden göç etmeleri gibi travmatik olaylar ders kitaplarında yer alan metinlere nüfuz etmiştir. Birinci Dünya Savaşı, bu döneme ilişkin tarih yazımında tıpkı Balkan Savaşlarındaki gibi, ölüm, kayıp, tecavüz ve aşağılanma gibi olaylar ile anılmış ve uğranılan haksızlık büyük bir duygusallıkla işlenmiştir. Anadolu´nun Yunanlılar ve batılı devletlerce işgal edilmesi ve işgal süresince yaşanılan travmatik olaylar Türklerin toplumsal psikolojisinde ve kolektif belleğinde derin iz bırakmıştır.

Anahtar Kelimeler: Türk Tarih Yazımı, Tarih Öğretimi, Savaşlar, Toplum, Psikoloji.

DOI Number: 10.9737/hist.2020.902

The aim in this study is to examine wars and their reflections psycho-sociologically in Turkish History teaching. The primary source used in the study is history course books taught in 1914-1939 by Ministry of Education in Turkey. The reflection of The Balkan Wars, The Turkish Independence War and The First World War is examined in the mentioned history course books. Historical narratives also mean that the social defense mechanism comes into play. This defense mechanism means reacting to internal and external social events. These actions can be called group behavior or social reaction; it emerges in the face of dramatic and traumatic events such as humiliation, forced migration, deaths, losses, hunger, abuse and rape. Historical narratives, historical texts and history textbooks can be seen as extensions of these spiritual events. Balkan Wars in official historiography, obviously took a place phenomenon both in terms of disaster and migration. The traumatic events such as deaths because of the war, losses, migrations from where people live penetrated to the textbooks. About this period of historiography, the First World War is remembered by the events such as death, loss, rape and humiliation just like in Balkan Wars and the injustice was dealt with a huge emotionality The invasion of Anatolia by the Greeks and Western states and the traumatic events experienced during the occupation left a profound impression on the social psychology and collective memory of the Turks.

Keywords: Turkish History Writing, History Teaching, Wars, Society, Psychology.

DOI Number: 10.9737/hist.2020.902