Yıl:2018   Cilt: 10   Sayı: 2   Alan: Tarih

  1. Anasayfa
  2. Makale Listesi
  3. ID: 1026

Cevdet Yakupoğlu

Azerbaycan´ın Hôy Yöresinde Türk Egemenliği (XI- XVI. Yüzyıllar)

Selçuklu sultanı Tuğrul Bey´in Türk egemenliğine soktuğu Hôy, XI-XVI. yüzyıllar arasında sırasıyla Selçuklular, Atabeylikler, Harizmşahlar, Moğollar (İlhanlılar), Celâyirliler, Karakoyunlular, Timurlular, Akkoyunlular ve Safevî Türkmenleri egemenliğinde yaşamış; 1514 yılı sonrasında ise belli aralıklarla Osmanlı idaresi altında bulunmuştur. Selçuklular devrinde ve Moğol istilası sırasında kalabalık nüfusa sahip Oğuz boyları bu yöreyi mesken tutmuşlardır. Karakoyunlu ve Akkoyunlu Türkmenleri de Hôy´da Türk nüfusunun artmasını sağlamışlardır. Safevîler zamanında ise Anadolu´dan Hôy´a yeni Türk göçleri yaşanmıştır. Hôy, tarım arazilerinin genişliği, yaylak ve kışlaklarının bol olması ve ticaret yolları üzerinde bulunması gibi nedenlerle Türk hanedanlarının dikkatini çekmiştir. Günümüzde İran İslam Cumhuriyeti´nin sınırları içerisinde, Güney Azerbaycan eyaletinin batısında, Türkiye sınırlarına yakın bir mevkide bulunan Hôy ile Anadolu arasında tarihî- kültürel sıcak ilişkiler tesis edilmiştir. Türklük âleminin önemli bir parçası olan Hôy´un tarihinin ortaya konulması, Azerbaycan´la birlikte Anadolu´nun da tarihî- kültürel potansiyeline ışık tutacaktır. Bu çalışmada XI-XVI. yüzyıllar arasında Hôy´u elinde bulunduran siyasi güçler ele alınmış, yöredeki Türk iskânının mahiyeti ortaya konulmuş ve kentin Türk şehirleri içinde üstlenmiş olduğu tarihî rolün önemi vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Azerbaycan, Güney Azerbaycan, Hôy, Selçuklular, Türk İskânı

DOI Number: 10.9737/hist.2018.590


Turkish Administration in Khôy Region of Azerbaijan (XInd-XVIst centuries)

Khoy was first taken under the Turkish rule by Tugrul Bey and during the period between 11th and 16th centuries it was under the rule of the Seljuks, the Atabeys, the Khwarazmians, the Mongolians, the Celâyirs, the Karakoyuns, the Timurids, the White Sheep Turkomans and the Safavids, respectively. After 1514, it was under the Ottoman rule at certain intervals. During the Seljuk period and the Mongol invasion Oguz tribes having a large population, settled in this region. The Karakoyuns and the White Sheep Turkomans also raised the Turkish populationin the Khoy. During the Safavid Empire a new wave of Turkish migration from Anatolia to Khoy took place. Khoy attracted the Turkish dynasties´ attention for reasons such as its breadth agricultural land; abundant summer pasture and winter quarters; and its being on the trade routes. Today, Khoy is located within the borders of the Islamic Republic of Iran, in the western part of the Southern Azerbaijan province, near the borders of Turkey. Historically and culturally there have always been warm relations between Khoy and Anatolia. The history of Khoy, an important part of the Turkish world, will shed light on the historical and cultural potential of Anatolia as well as Azerbaijan. This study investigates the political powers that ruled Khoy between the 11th and 16th centuries, the nature of the Turkish settlement in the region and the importance of the historical role of Khoy among the Turkish cities.

Keywords: Azerbaijan, Southern Azerbaijan, Khôy, Seljuks, Turkish Settlement

DOI Number: 10.9737/hist.2018.590


716