Türkiye'de Çok Partili Hayata Geçiş Döneminde Azınlık Politikaları

Bu çalışma, Türkiye´de çok partili hayata geçiş döneminde azınlıkların durumunu ortaya koymak amacıyla hazırlanmıştır. Azınlıkların, çok partili hayata geçiş ile birlikte Tek Parti dönemine göre daha rahat koşullar içerisinde yaşamaya başladığı yaygın bir kanıdır; ancak döneme ilişkin gayrimüslim cemaatlerin her birini ele alan kapsamlı bir çalışma mevcut olmadığından, bu düşünce belli başlı birkaç gelişme üzerinden savunulmaktadır. Bu çalışma, bu konudaki açığı bir nebze olsun ortadan kaldırarak, döneme ilişkin bundan sonra yapılacak değerlendirmelerin daha sağlam temeller üzerine oturtulabilmesine katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Dönem üzerinde yapılan incelemeden elde edilen bilgilere ve bunların Tek Parti dönemi ile yapılan karşılaştırmasına dayanılarak, azınlıkların çok partili dönemde resmi çevrelerin daha ılımlı politikalarına muhatap oldukları söylenebilir. Bunda, çok partili düzene geçiş ile birlikte yaşanan demokratikleşmenin azınlık politikalarına da yansıması önemli bir nedendir. Gayrimüslimlere yönelik politikaların yumuşamasındaki bir diğer etken, azınlıkların önemli bir oy kaynağı teşkil etmesi olmuştur. Dikkat çeken bir durum da, azınlıklara yönelik politikaların şekillenmesinde devletlerarası ilişkilerin belirleyiciliğidir. Bu durumun etkisiyle, Yahudi ve Rum cemaati çok partili hayata geçiş döneminde siyasi çevrelerle ilişkilerini geliştirmeyi başarmış, Türkiye´nin tehdit olarak gördüğü SSCB´ye göç etme teşebbüsünde bulunan Ermenilere ise resmi makamlarca sürekli şüphe ile yaklaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Çok Partili Hayata Geçiş, Azınlıklar, Tek Parti Dönemi, Demokratikleşme.

DOI Number: 10.9737/hist.2019.784

This study has been prepared to reveal the condition of the minorities in the period of transition to multi-party system in Turkey. It is a common belief that minorities started living in more comfortable conditions with the transition to multi-party system; however, these thoughts are supported over just a few progressions since there are no detailed studies about the non-muslim communities of that time. This study removes the gap in this subject to an extent and aims to contribute to the setting of the evaluations that are going to be done about the period on a stronger basis. According to the information gathered from the analysis about that period and the comparison of those with the one-party system period, it can be concluded that minorities faced more moderate policies of the official circles during the multi-party period. An important reason for the change was the effect of the democratization on the minority policies, which was a result of the transition to multiparty system. Another factor of the moderation of the policies against non-muslims was the fact that the minorities were seen as a crucial source of votes. The relationships between the governments was also determinant for the policies against minorities. With the effect of this situation, The Jewish and the Greek communities achieved to develop their relations with political circles in the period of transition to multi-party system, and the Armenian people who attempted to immigrate to USSR were considered as a threat by Turkey and were approached with distrust by legal authorities.

Keywords: Transition to Multi-party System; Minorities; One-party Period; Democratization

DOI Number: 10.9737/hist.2019.784