1846 Tarihli Kur´a-yı Şer´iyye Usulü´nün Maraş ve Çevresinde Tatbiki

Tanzimat Fermanının ilanıyla birlikte Osmanlı Devleti'nin idari, siyasi, hukuki ve sosyo-ekonomik yapısında radikal bir değişim başlamış, daha önce uygulamada olan çeşitli kanunlar ve uygulamalar bir tarafa bırakılarak, yeni ve modern bir yapılanmaya gidilmiştir. Fermanda; can, mal ve namus güvenliği, eşitlik, adalet, özel mülkiyet gibi konuların yanında askerlik maddesine de yer verilmiştir. Nitekim 1843'te ordu yeniden düzenlenirken askerlik yaşına gelen kişiler arasından kur´a ile asker alınacağı belirtilmiştir. Bu tarihte yapılan düzenlemeler ile askerlik süreye bağlanmış ve İmparatorluğun yıkılışına kadar sürecek temel askeri yapı oluşturulmaya başlanmıştır. Askere almada yeni bir uygulama olan kur´a usulüne 1846 yılında geçilmiştir. kur´a usulü, orduya asker alımını sağlamada kişisel etkileri bertaraf ederek, daha adil bir karar mekanizmasını uygulamak amacıyla oluşturulmuştu. Böylece haksızlık ve düzensizliğin önü alınmak istenmiştir. Kur´a usulünün uygulanmasında büyük bir hassasiyet gösterilmesine rağmen devletin farklı yerlerinde bir takım toplumsal tepkilerle karşılaşıldığı görülmektedir. Kur´a uygulaması sırasında bir takım kişilerin öncülük ettiği tahrik ve kışkırtmalar neticesinde, bazı yerlerde uygulamaya karşı gelinmiş hatta zaman zaman silahlı çatışmalar da meydana gelmiştir. Maraş´taki kur´a uygulamalarında da bu tür olayların yaşandığı görülmektedir. Makalede esas olarak kur´a usulünün Maraş ve çevresindeki uygulaması konu edinilmiştir. Arşiv belgelerinden istifade edilmek suretiyle bu uygulamanın Maraş´taki yansımaları ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Tanzimat, Askerlik, Kur´a-yı Şer´iyye, Maraş.

DOI Number: 10.9737/hist.2018.568

Together with the declaration of Edict of Tanzimat, there had been radical changes in the administrative, political, legal and socio-economic structure of the Ottoman State. Various laws and practices that were already in practice were left aside and new structure was sought. Edict of Tanzimat included principles such as life, property and honor security, equality, justice, private property, military service. As a matter of fact, it was stated that the army was reorganized in 1843 and the soldiers would be selected from the people who came to military service with Kur'a method. With the arrangements made on this date, the duration of the military service was abbreviated and the basic military structure started to be formed until the demise of the Ottoman State. In 1846, Kur'a method was adopted as a new practice in military recruitment. The Kur´a method was created in order to implement a fairer decision-making mechanism by eliminating personal effects in the army's recruitment. Thus, it was desired to take into consideration the injustice and irregularity. Although there was great sensitivity to the practice of the Kur'a method, it appeared that some parts of the state was faced with social reactions. As a result of the provocations of some people during the method of Kur´a, some regions opposed to the practice, sometimes even armed conflicts had come to fruition. The subject of the article is mainly the application of Kur'a method in Maraş and its surroundings. The reflection of this application in Maras is examined by using archive documents.

Keywords: Ottoman State, Tanzimat, Military Service, Kur´a-yı Şer´iyye, Maraş.

DOI Number: 10.9737/hist.2018.568