19.YÜZYIL OSMANLI KALKINMA POLİTİKASINDA SANAYİ MEKTEPLERİNİN İKTİSADİ FONKSİYONU
Sanayi Devrimi’nin yarattığı değişime uyum sağlamaya çalışan Osmanlı Devleti sanayileşme hamlesini gerçekleştirmek için pek çok iktisadi politika uygulamıştır. Bunlardan ilki fabrikalaşma sürecidir. Tanzimat Dönemi ile önem kazanan fabrikalaşma beraberinde yeni bir sorunu ortaya çıkarmıştır. Fabrika sayısının artışı karşısında istihdam edilecek kalifiye eleman bulunmak zorlaşmıştır. Devlet bu sorunu çözmek için mesleki ve teknik okulların açılmasını ve bu okullarda kalifiye eleman yetiştirilmesini amaçlamıştır. Ülkenin çeşitli bölgelerinde kısa süre içinde Islahhaneler, Sanayi Mektepleri, Kız Sanayi Mektepleri ve Ziraat Mektepleri açılmıştır. Bu mekteplerden beklenen yararın sağlanması için devlet önlemler almış, mekteplerin düzenli gelir elde etmelerini sağlamak amacıyla çeşitli düzenlemeler yapmıştır. Bu mekteplerin bazıları günümüzde ülkemizin köklü eğitim kurumlarının temeli sayılmaktadır. Çalışmada Osmanlı Devleti’nde kritik bir sorun olan nitelikli işgücü istihdamı sorununu çözmeye yönelik olarak açılan Sanayi Mektepleri’nin iktisadi katkıları incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Sanayi Devrimi, Sanayileşme, Sanayi Mektepleri, Islahhaneler
10.9737/historystudies.1293406
THE ECONOMIC FUNCTION OF INDUSTRIAL SCHOOLS IN 19TH CENTURY OTTOMAN DEVELOPMENT POLICY
The industrial revolution that emerged in Europe, especially in England in the 18th century, led to a radical change in traditional production methods. The Ottoman tradesman organization, which could not respond to the mass production increase in Europe, started to lose importance over time. Change was essential for the Ottoman industry that cannot compete with Western products and does not have similar technology. The content of this change has created modern factories by following technological developments and to eliminate the deficit of qualified technical staff. The factory, which gained importance with the Tanzimat period, has created a new problem. It has become difficult to have qualified staff to be employed in the face of the increase in the number of factories. In order to solve this problem, the state aimed to open vocational and technical schools and to raise qualified personnel in these schools. Industrial schools were established for this purpose.
Keywords: Industrial Revolution, Industrialization, Industrial Schools, Reformatory
10.9737/historystudies.1293406
Sayfa Aralığı: 615-636
Atıf İçin
Rahime Hülya Öztürk, “19.Yüzyıl Osmanlı Kalkınma Politikasında Sanayi Mekteplerinin İktisadi Fonksiyonu”, History Studies, 15/3, Ağustos 2023, s. 615-636.